گامی برای حفظ هویت و تنوع فرهنگی : www.iranhrc.org
All Human Rights for all in Iranwww.iranhrc.org
در پیوند با گرامی داشت زبان مادری
يکشنبه ۳ اسفند ۱۳۹۳ – ۲۲ فوريه ۲۰۱۵
|
سازمان یونسکو روز ۲۱ فوریه برابر با دوم اسفند هر سال را روز حمایت از زبان مادری نام‌گذاری کرده است. علت نام گذاری روز جهانی زبان مادری در این تاریخ به زمانی باز می گردد که در روزهای ۲۱ و ۲۲ فوریه سال ۱۹۵۲ تعداد زیادی از دانشجویان بنگلادشی به تحمیل زبان اردو به عنوان زبان رسمی به دیوانی در پاکستان شرقی آن زمان اعتراض کردند و درنتیجه توسط نظامیان وابسته به حکومت پاکستان در محوطه دانشگاه داکا به رگبار گلوله بسته شدند. بعد از استقلال بنگلادش از پاکستان و به درخواست این کشور، برای اولین بار سازمان یونسکو در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ نوامبر را روز جهانی زبان مادری نامید و از سال ۲۰۰۰ این روز در بیشتر کشور‌ها گرامی داشته می‌شود و برنامه‌های متنوعی در ارتباط با این روز برگزار می‌گردد. لازم به ذکراست که حدود نیمی از زبان‌های دنیا در معرض نابودی قرار دارند. مرگ هر زبان به معنای از دست رفتن مجموعه ای از فرهنگ، تاریخ و آداب گروهی از بشریت است. در دنیا بیش از ۱۲۰۰ گویش و زبان به طور کلی از بین رفته‌اند. طبق تحقیقات انجام شده توسط یونسکو، از حدود شش هزار زبانی که در جهان شناخته شده است، بیش از سه هزار زبان در حال نابودی است. این زبان‌ها، هم اکنون توسط گروه‌های بسیار کوچکی به کار برده می‌شوند و تقریبا هیچکدام شانسی برای بقا ندارند. ۹۶ درصد این زبان‌ها تنها در بین چهار درصد از جمعیت جهان رواج دارند. برای نمونه، در جزایر پاپوآ گینه نو واقع در اقیانوس آرام، بیش از ۸۰۰ زبان وجود دارد که بعضی از آن‌ها متعلق به جمعیتی کمتر از ۲۰۰ تن هستند. تعداد کل ساکنان این جزایر به هفت میلیون تن نمی‌رسد. به باور سازمان یونسکو، باید تلاش کرد تا زبان‌هایی که گسترش زیادی ندارند در کنار زبان‌های فراگیر شانس ادامه حیات داشته باشند. چنین تلاشی با توجه به نقش زبان در شکل‌گیری شخصیت فردی و هویت فرهنگی قوم‌ها و ملیت‌ها، می‌تواند فرهنگ جهانی را شکوفا‌تر کند. هویت هرشخص در نگهداری زبان مادری‌اش است و هرگاه که زبانی در محاق فراموشی قرار می گیرد به طور قطع صاحبان آن زبان در معرض نابودی و فراموشی قرار خواهند گرفت. در همین ارتباط، سانسور و خفقانی که در جمهوری اسلامی ایران اعمال می‌شود، نشان دهنده مخالفت این حاکمیت با احیای زبان‌ها و گویش‌های مختلف در ایران است به گزارش هرانا: حدود یک ماه پیش کمپینی جهت برگزاری روز جهانی زبان مادری در ایران آغاز به کار کرد و با جمع آوری امضا جهت اخذ مجوز از استانداری‌ها و فرمانداری‌ها جهت برگزاری هرچه با شکوه‌تر این روز فعالیت خود را گسترش داد، ولی متاسفانه در روزشنبه ۲ اسفند یکی از گردانندگان صفحه فیسبوک این کمپین( گرامی داشت روز جهانی زبان مادری) به نام “علیرضا فرشی یئکانلی” توسط ماموران امنیتی تهران دستگیر و به بازداشتگاه اوین منتقل شد. علیرضا فرشی استاد اخراجی دانشگاه آزاد بین المللی جلفا سال گذشته نیز در چنین روزی در تهران به همراه تعداد دیگر از فعالان آذربایجانی توسط ماموران امنیتی بازداشت و به زندان اوین منتقل شده بود و در نهایت اردیبهشت ۹۳ با تودیع وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی آزاد شد. در هفته گذشته نیز سه تن از فعالان مدنی در خوی به اسامی “امین حاجیلو”، “اسلام علی اکبرلو” و “آراز خاصه‌نژاد” تدابیری را جهت برگزاری روز جهانی زبان مادری در خوی اندیشیده بودند که توسط نهاد‌های امنیتی دستگیر و پس از چند روز بازجویی در اداره اطلاعات این شهر به زندان خوی انتقال داده شدند. ۲ اسفند از طرف سازمان یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نام گذاری شده‌است .
