اشاره: سال هاست که در مناطق مرزی کردستان ایران ، شاهد پدیده کول بری هستیم ، تعداد زیادی از مردم این مناطق از طریق این کار امرار معاش می‌کنند. در این میان تعداد زیادی از زنان، مردان و بسیاری از دانش آموزان به این کار اشتغال دارند .آن ها برای تأمین مخارج اولیه زندگی خود به کار پر خطر کول بری روی آورده اند و در این میان روزی نیست که خبر کشته یا زخمی شدن کارگران کول بر در رسانه ها منتشر نشود. بنا بر تحقیقات صورت گرفته توسط سازمان غیردولتی-اتریشی سودویند ، طی شش ماهه اول سال جاری در سه استان آذر بایجان غربی ، کردستان و کرمانشاه 9 کول بر بر اثر شلیک گلوله نیروهای دولتی کشته و 17 تن مجروح شدند. 30درصد از مجروحان بر اثر برخورد با مین کشته و 60 درصد دیگر بر اثر شلیک نظامیان یگان های مرز بانی و پایگاه های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مورد هدف گلوله قرار گرفته اند و 10 درصد هم همگام عبور از کوره راه های کوهستانی مصدوم شدند. در هفته دوم مهرماه امسال نیروهای نظامی سپاه پاسداران، در مرزبانی پاسگاه “ژاله” در بخش باینگان با شلیک گلوله روی گروهی از کول بران کُرد ، جوان ١٩ ساله ای را به قتل رساندند. همچنین چهار کول بر به نام های ریکوت محمدی ، آرش حسینی ، شیرزاد حسینی و هورامان حسینی نیز توسط سپاه مرخیل بازداشت و به زندان پاوه انتقال یافتند. یکی از کول برها در گفت و گو با خبرنگار ما شرایط کار خود را چنین عنوان می کند :” عمده بار کول بران شامل لوازم الکتریکی ، وسایل ورزشی , چای ,سیگار, لاستیک خوردرو، پوشاک و … است که از مرز کردستان عراق و ترکیه به ایران حمل می شود. اغلب کالاهایی که توسط کارگران کول بر حمل می شود متعلق به تاجرانی است که اکثرا در تهران و شهرهای بزرگ زندگی می کنند . گویا سهم تجار ایرانی در این میان “سود بیشتر” و سهم کارگران کول بر “مرگ و زندان” است . گفت و گوی خبرنگار ما ، با توجه به حفظ مسایل امنیتی با این کارگر کول بر انجام شده است ، به همین خاطر ناچار هستیم از ارایه نام و مشخصات فردی ایشان خود داری کنیم. خبرنگار / چند سال است کول برهستید ؟ کارگر کول بر / ۲۳ سال است در مرز کردستان مشغول کول بری هستم ، در سال1381 در حین کول بری با مین برخورد کردم و آسیب جدی دیدم ،الان به سختی و با زحمت کارم را ادامه می دهم چون هیچ نهادی حاضر به حمایت و پذیرش پرونده من نیست و در نهایت بعد از یک سال از مصدومیت دوباره به محل کارم برگشتم. خبرنگار / آیا کول بری قانونی است و اگر نیست چرا به این کار مشغول هستید؟ کارگر کول بر / در گذشته کار ما غیر قانونی بود ولی در سال گذشته فرمانداری پیرانشهر کارت های پیله وری برای ما صادر کرد که با توجه به جمعیت زیاد کولبران و نوبتی بودن شیفت کار فقط یکباردر ماه می توانم از مبادی قانونی عبور و مرور کنم و به همین خاطر ناچارم ، برای تامین مخارج زندگی ، به شیوه قدیمی و غیر قانونی از مرزهای دیگر به این کار ادامه دهم. خبرنگار / عبوراز مسیر هایی که دولت آن را ممنوع کرده برای شما خالی از خطر نیست ، با علم به این موضوع ، چرا به این کار ادامه می دهید؟ کارگر کول بر / بله خطر زیادی از قبیل افتادن در کمین نیروهای امنیتی ، انفجار مین و گرفتار شدن به دست هنگ مرزی ، سرما زدگی و مصادره کالاهایی که متعلق به ما نیست وجود دارد، مضاف بر آن در صورت هرگونه زیان به کالا و یا مصادره آن توسط نیروهای نظامی خسارت تجار از کول برها طلب می شود ، واقعیت این است که “مجبوریم چون کاری در منطقه ما وجود ندارد” و من با پنج سر عائله مجبور به این کار هستم . خبرنگار / در صحبت هایتان گفتید کالایی را که حمل می کنید متعلق به خودتان نیست ، اصولا این بارها ، متعلق به چه کسی است و چه مقدار به شما دستمزد می دهند؟ کارگر کول بر / این بارها متعلق به تاجرانی است که اکثرا در تهران و دیگرشهرهای بزرگ یا در پیرانشهر زندگی می کنند ، آن ها کالا ها را از فروشندگانی در سلیمانیه در کردستان عراق یا تجار ترک در ترکیه می خرند و توسط واسطه ها در آن سوی مرز به ما تحویل می دهند . ما نیز با استفاده از قاطر یا کول بری کالاهایی که عمدتا چای،.لوازم خانگی ،.لاستیک.، ادوات متوری و سیگار … را به این سوی مرز می آوریم، دستمزد ما متناسب با باری است که حمل می کنیم . خبرنگار / بیان داشتید:” خطرات زیادی شما را تهدید می کند”، آیا تا به حال خطری برای شما یا همکارانتان روی داده است ؟ کارگر کول بر / سال 1381 یک مین در مسیر رفت و آمد ما قرار گرفته بود ، فکر کنم جریان سیلاب که توسط باران فصلی ایجاد می شود ، موجب تغییر مکان مین شده بود و منجر به حادثه برای من شد ، الان به سختی و با زحمت کارم را ادامه می دهم چون هیچ نهاد حمایتی حاضر به پذیرش پرونده من نیست ودر نهایت بعد از یک سال از مصدومیتم دوباره به کار کول بری برگشتم و بارها شاهد این بوده و هستم که همکارانم با مین برخورد کرده وکشته شده اند، در سال 79 پسر عمو و داماد من با مین برخورد کردند و متاسقانه در حین کول بری جان خود را از دست دادند. خبرنگار / در اخبار همیشه شاهد کشته ومجروح شدن کول بران با گلوله نظامیان هستیم اگر ممکن است در این مورد توضیح دهید؟ کارگر کول بر / نیروهای نظامی از قبیل مرزبانی وسپاه پاسداران پی در پی کمین می گذارند و یا از پاسگاه ها اقدام به شلیک گلوله به مردم بیچاره ای می کنند که از روی بدبختی و فقر به این کار روی آورده اند ، بارها خودم شاهد این برخورد ها بوده ام و اگر در کمین ها “ماموران خوب” ما را دستگیر کنند ، با دادن مقداری پول رها می شویم و یا کالا های ما را برای خودشان مصادره می کنند وگرنه با شلیک گلوله باعث بدبختی بیشتر ما و خانواده هایمان می شوند. خبرنگار / به عنوان پرسش آخر ، آیا در صورتی که زمینه کار برای شما فراهم شود ، مایل به کارهایی غیر از کول بری هستید ؟ کارگر کول بر / حتما چون هیچ کس حاظر نیست با وجود این همه خطر باز هم خود و خانواده اش را به خطر اندازد ، من الان به فرزندانم به خصوص پسر بزرگم گفته ام که بهتر است از اینجا مهاجرت کند تا به عاقبت ما دچار نشود ، در جایی زندگی کند که هیچ وقت کسی به او شلیک نکند یا هیچ مینی زندگی اش را تهدید نکند.
Home
