کنوانسيون آزادی اجتماعات و حمایت از حق سازمان دادن سال ١٩۴٨ (شماره ٨٧)
مصوب ٩ ژوئيه ١٩۴٨ کنفرانس عمومی سازمان بين المللی کار در سی و یکمين اجلاس آن تاریخ رسميت یافتن : ۴ ژوئيه ١٩۵٠ ، مطابق ماده ١۵ کنفرانس عمومی سازمان بين المللی کار، که به وسيله هيات مدیره اداره بين المللی کار در سانفرانسيسکو تشکيل شد، پس از تشکيل سی و یکمين اجلاس خود در ١٧ ژوئن ١٩۴٨، با تصميم به تصویب بعضی از پيشنهاد ها در باره آزادی اجتماعات و حمایت از حق سازمان دادن که هفدهمين مورد در دستورکار این اجلاس است، به صورت یک کنوانسيون، با توجه به این امر که مقدمه اساسنامه سازمان بين المللی کار اعلام می دارد “شناسایی اصل اجتماعات” از ابزار های بهبود شرایط کار و برقراری صلح است، با توجه به این که اعلاميه فيلادلفيا تائيد می کند که “آزادی بيان و اجتماعات برای پيشرفت مستمر ضروری است”، با در نظر داشتن این امر که کنفرانس بين المللی کار، در سی امين اجلاس خود، به اتفاق آرا اصولی را تصویب کرد که باید مبنای مقررات بين المللی را تشکيل دهد، با توجه به این که مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در دومين اجلاس خود، این اصول را تصویب و در خواست کرد سازمان بين المللی کار به تلاش ادامه دهد تا شاید تصویب یک یا چند کنوانسيون بين المللی ممکن شود، کنوانسيون زیر را که می توان آن را “کنوانسيون آزادی اجتماعات و حمایت از حق سازمان دادن سال ١٩۴٨” ، ناميد در نهمين روز ژوئيه ١٩۴٨ تصویب می کند: بخش یک آزادی اجتماعات ماده ١ هر عضو سازمان بين المللی کار که این کنوانسيون برای آن رسميت دارد متعهد می شود به مفاد زیر عمل کند: ماده ٢ کارگران و کارفرمایان، بدون هيچگونه تمایز، حق دارند بدون اجازه قبلی، سازمان های انتخابی خود را ایجاد، و مطابق فقط مقررات سازمان مربوطه، به آن ها ملحق شوند. ماده ٣ ١- سازمان های کارگران و کارفرمایان حق دارند اساسنامه ها و مقررات خود را تدوین کرد ، نمایندگان خود را با آزادی کامل انتخاب کنند، اداره و فعاليت های خود را سازمان دهند و برنامه های خود را تنظيم کنند. ٢- مقامات دولتی باید از هر دخالتی که این حق را محدود کند یا مانع از اعمال قانونی آن شود، خودداری کنند . ماده ۴ سازمان های کار گران و کارفرمایان نباید به وسيله قوه مجریه در معرض انحلال قرار گيرند یا فعاليت شان به حال تعليق در آید. ماده ۵ سازمان های کارگران و کارفرمایان باید حق ایجاد و پيوستن به فدراسيون ها و کنفدراسيون ها را داشته باشند و تمامی چنين سازمان هائی، فدراسيون و کنفدراسيون، باید حق داشته باشند وابسته به سازمان های بين المللی کارگران و کارفرمایان شوند. ماده ۶ مفاد ماده های ٣ ،٢ و ۴ فوق در مورد فدراسيون ها و کنفدراسيون های سازمان های کارگران و کارفرمایان صدق می کند. ماده ٧ اکتساب شخصيت حقوقی به وسيله سازمان ها، فدراسيون ها و کنفدراسيون های کارگران و کارفرمایان نباید به چنان شرایطی مشروط شود که اجرای مفاد ماده های ٣ ،٢ و ۴ پيشين را محدود کند. ماده ٨ ١- در اعمال حقوق پيش بينی شده در این کنوانسيون، کارگران و کارفرمایان و سازمان های مربوطه آنان، مانند سایر اشخاص یا مجموعه های سازمان یافته، باید به قانون کشور مربوطه احترام بگذارند. ٢- قانون کشور نباید چنان باشد یا چنان اجرا شود که به ضمانت های پيش بينی شده در این کنوانسيون لطمه بزند. ماده ٩ ١- ميزان ضمانت های پيش بينی شده در این کنوانسيون که باید در مورد نيروهای مسلح وپليس اعمال شود باید به وسيله قوانين یا مقررات ملی تعيين شود. ٢- بر اساس اصل تعيين شده در پاراگراف ٨ ماده ١٩ اساسنامه سازمان بين المللی کار، تصویب این کنوانسيون از سوی هر عضو نباید بر هيچ قانون، حکم و رای عرف یا موافقتنامه موجود که به موجب آن نيروهای مسلح یا پليس از حقی تضمين شده برخوردارند، تاثير بگذارد . ماده ١٠ در این کنوانسيون واژه “سازمان” یعنی هر سازمان کارگران یا کارفرمایان برای افزایش و دفاع از منافع کارگران یا کارفرمایان. بخش دوم حمایت از حق سازمان دادن ماده ١١ هر عضو سازمان بين المللی کار که این کنوانسيون برای آن رسميت دارد متعهد می شود همه اقدامات لازم و مناسب را انجام دهد تا تضمين کند کارگران و کارفرمایان بتوانند آزادانه حق سازمان دادن را اعمال کنند. بخش سوم مفاد متفرقه ماده ١٢ ١- در رابطه با سرزمين هائی که به آن ها در ماده ٣۵ اساسنامه سازمان بين المللی کار اشاره شده به گونه ای که با سند اصلاحی ١٩۴۶ اصلاح شده، غير از سرزمين هائی که به آن ها در پاراگراف های ۴و ۵ ماده فوق اشاره شده، هر عضو سازمان که این کنوانسيون راتصویب می کند، باید موضوع را به مدیر کل اداره بين المللی کار به محض امکان پس از تصویب خود در اعلاميه ای با ذکر موارد زیر اطلاع دهد: الف) سرزمين هائی که در رابطه با آن ها متعهد می شود مفاد کنوانسيون بدون تغيير در مورد آن ها اجرا شود؛ ب) سرزمين هائی که در رابطه با آن ها متعهد می شود مفاد کنوانسيون با تغييراتی در مورد آن ها اجرا شود با ذکر جزئيات تغييرات مورد نظر؛ ج) سرزمين هائی که در رابطه با آن ها این کنوانسيون غير قابل اجرا است، و در چنين مواردی دلایل غير قابل اجرا بودن آن؛ د) سرزمين هائی که در رابطه با آن ها تصميم خود را مشروط می کند. ٢- تعهدات اشاره شده در زیر- پاراگراف های (الف) و (ب) پاراگراف یک این ماده بخشی تفکيک ناپذیر از تصویب به شمار می آیند و باید نيروی تصویب شده را داشته باشند. ٣- هر عضو می تواند در هر زمان با اعلام بعدی تمامی یا بخشی از شرایط اعلام شده در اعلاميه اوليه خود را به موجب زیر-پاراگراف های (ب)، (ج) یا (د) پاراگراف یک این ماده لغو کند. ۴- هر عضو می تواند در هر زمانی که این کنوانسيون مطابق مفاد ماده ١۶ در معرض لغو باشد، با اعلاميه ای به مدیر کل شرایط هر اعلاميه پيشين را در هر زمينه دیگر تغيير دهد و موضع کنونی را در رابطه با چنين سرزمين هائی که ممکن است مشخص کند، اعلام نماید. ماده ١٣ ١- جایی که موضوع اصلی این کنوانسيون در محدوده اختيارات مربوط به خود مختاری هر سرزمين غير اصلی باشد، عضو مسئول روابط بين المللی آن سرزمين می تواند، با موافقت دولت آن سرزمين، در اعلاميه ای پذیرش تعهدات این کنوانسيون را از جانب آن سرزمين به مدیر کل اداره بين المللی کار اطلاع دهد. ٢ – اعلاميه مربوط به پذیرش تعهدات این کنوانسيون را می توان به شرح زیر برای مدیر کل اداره بين المللی کار ارسال کرد : الف) به وسيله دو یا چند عضو سازمان در ارتباط با هر سرزمينی که تحت اقتدار مشترک آن ها است؛ یا ب) به وسيله هر نهاد بين المللی مسئول اداره هر سرزمينی، به موجب منشور ملل متحد یا در غير اینصورت در ارتباط با هر چنين سرزمينی. ٣ – اعلاميه های ارسال شده برای مدیر کل اداره بين المللی کار مطابق با پاراگراف های پيشين این ماده باید نشان دهند مفاد کنوانسيون در سرزمين مربوطه بدون تغيير یا مشروط به انجام تغييراتی اجرا خواهند شد؛ هر گاه این اعلاميه حاکی از این باشد که مفاد کنوانسيون با تغييراتی اجرا خواهند شد، باید جزئيات تغييرات مورد نظر را اعلام کند. ۴- عضو، اعضا یا نهاد بين المللی مربوطه می توانند در هر زمانی در اعلاميه ای دیگر از کل یا بخشی از حق تغيير ذکر شده در هر اعلاميه پيشين صرف نظر کنند. ۵- عضو ، اعضا یا نهاد بين المللی مربوطه می توانند در هر زمانی که این کنوانسيون در معرض لغو باشد مطابق مفاد ماده ١۶، با اعلاميه ای به مدیر کل اداره بين المللی کار شرایط هر اعلاميه قبلی را در هر رابطه دیگر تغيير دهند و موضع جدید را در رابطه با کاربرد کنوانسيون اعلام کنند. بخش چهارم مفاد نهائی ماده ١۴ تصویب نهائی این کنوانسيون باید برای ثبت نزد مدیر کل اداره بين المللی کار ارسال شود. ماده ١۵ ١- این کنوانسيون فقط در مورد آن اعضای سازمان بين المللی کار الزام آور است که تصویب آن ها نزد مدیر کل ثبت شده باشد. ٢- این کنوانسيون دوازده ماه پس از تاریخی رسميت می یابد که تصویب آن به وسيله دو عضو نزد مدیر کل به ثبت رسيده باشد. ٣- پس از آن، این کنوانسيون برای هر عضوی دوازده ماه پس از تاریخی که تصویب آن عضو ثبت شده، رسميت خواهد یافت. ماده ١۶ ١- عضوی که این کنوانسيون را تصویب کرده پس از انقضای ده سال از تاریخی که در آن زمان کنوانسيون برای نخستين بار رسميت می یابد می تواند با اطلاع به مدیر کل اداره بين المللی کاربرای ثبت، آن را فسخ کند. فسخ، حداقل یک سال پس از تاریخی که به ثبت رسيده رسميت خواهد یافت. ٢- هر عضوی که این کنوانسيون را تصویب کرده، و در طول سال پس از انقضای دوره ده ساله ذکر شده در پاراگراف پيشين، حق فسخ پيش بينی شده در این ماده را اعمال نمی کند، برای یک دوره ده ساله دیگر ملزم به اجرای آن خواهد بود و پس از آن می تواند این کنوانسيون را در انقضای هر دوره ده ساله بر اساس شرایط پيش بينی شده در این ماده فسخ کند. ماده ١٧ ١- مدیر کل اداره بين المللی کار باید ثبت تمامی تصویب ها، اعلاميه ها و فسخ هائی را که از سوی اعضای سازمان به وی ابلاغ شده، به اطلاع کليه اعضای سازمان بين المللی کار برساند. ٢- مدیر کل هنگام ابلاغ خبر ثبت دومين تصویب ارسال شده به وی به اعضای سازمان، باید توجه اعضای سازمان را به تاریخی که از آن زمان کنوانسيون رسميت خواهد یافت جلب کند. ماده ١٨ مدیر کل اداره بين المللی کار باید به دبير کل سازمان ملل متحد، برای ثبت بر اساس ماده ١٠٢ منشور ملل متحد، ویژگی های کامل تصویب ها، اعلاميه ها و اعمال فسخ به ثبت رسيده به وسيله خود را مطابق مفاد ماده های پيشين اطلاع دهد. ماده ١٩ در انقضای هر دوره ده ساله پس از رسميت یافتن این کنوانسيون، هيات مدیره اداره بين المللی کار باید گزارشی درباره کار این کنوانسيون به کنفرانس عمومی تقدیم و لزوم قرار دادن مساله تجدید نظر در کل یا بخشی از آن را در دستور کار کنفرانس بررسی کند. ماده ٢٠ ١- در صورتی که کنفرانس کنوانسيون جدیدی را با تجدید نظر در کل یا بخشی از این کنوانسيون تصویب کند، آنگاه موارد زیر حاکم خواهد بود، مگر این که کنوانسيون جدید به گونه ای دیگر پيش بينی کند: الف) تصویب کنوانسيون تجدید نظر کننده جدید از سوی یک عضو، باید شامل فسخ آنی تمام حقوق مربوط به این کنوانسيون، علی رغم ماده ١۶ فوق، باشد اگر بنا باشد کنوانسيون تجدید نظر کننده جدید رسميت یابد؛ ب) از زمانی که کنوانسيون تجدید نظر کننده جدید رسميت می یابد، این کنوانسيون نباید برای تصویب اعضا مفتوح باشد. ٢- این کنوانسيون در هر صورت با شکل و محتوای کنونی خود برای اعضائی که آن را تصویب کرده اما کنوانسيون تجدید نظر کننده را تصویب نکرده اند، رسميت خواهد داشت. ماده ٢١ نسخه های انگليسی و فرانسوی متن این کنوانسيون از اعتبار یکسان بر خوردارند. آنچه در فوق ذکر شد متن معتبر کنوانسيون است که به گونه ای شایسته به وسيله کنفرانس عمومی سازمان بين المللی کار در جریان سی و یکمين اجلاس آن تصویب شد. این اجلاس که در سانفرانسيسکو تشکيل شد در دهمين روز ژوئيه ١٩۴٨ خاتمه یافت. ما با ایمان و حسن نيت این سند را در سی و یکمين روز اوت ١٩۴٨ امضا کرده ایم. برگرفته از تارنمای مرکز اطلاعات سازمان ملل – تهران
