پروتکل ايجاد کميسيون آشتى و ميانجيگرى، مصوب کنفرانس عمومى سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد
پروتکل ايجاد کميسيون آشتى و ميانجيگرى، مسئول تلاش براى حل هر اختلاف که ممکن است بين کشورهاى طرف کنوانسيون مبارزه با تبعيض در آموزش ايجاد شود مصوب کنفرانس عمومى سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد در ١٠ د سامبر ١٩۶٢ زمان به اجرا درآمدن: ٢۴ اکتبر ١٩۶٨، مطابق ماده ٢۴ کنفرانس عمومى سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد درنشست ٩ نوامبر تا ١٢ دسامبر ١٩۶٢ درپاريس، دراجلاس دوازدهم خود، پس از تصويب کنوانسيون مبارزه با تبعيض در آموزش، در اجلاس يازدهم خود، با علاقه به تسهيل اجراى آن کنوانسيون، و با توجه به اين که مهم است، به اين منظور، کميسيون آشتى و ميانجيگرى تشکيل شود که مسئول تلاش براى حل و فصل دوستانه هر اختلافى باشد که ممکن است بين کشور هاى طرف کنوانسيون، در باره اعمال يا تفسير آن به وجود آيد، اين پروتکل را در دهمين روز دسامبر ١٩۶٢ تصويب مى کند. ماده ١ تحت حمايت و به سرپرستى سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد کميسيون آشتى و ميانجيگرى، که پس از اين با عنوان کميسيون به آن اشاره مى شود، ايجاد مى گردد تا مسئول تلاش براى حل و فصل دوستانه اختلاف بين کشور هاى طرف کنوانسيون ضد تبعيض در آموزش باشد، که پس از اين به عنوان کنوانسيون، مربوط به اعمال يا تفسير کنوانسيون به آن اشاره مى شود. ماده ٢ ١- کميسيون از يازده عضو تشکيل مى شود که بايد اشخاصى با بى طرفى شناخته شده و جايگاه اخلاقى عالى باشند و به وسيله کنفرانس عمومى سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد، که پس از اين به آن به عنوان کنفرانس عمومى اشاره خواهد شد، انتخاب شده باشند. ٢- اعضاى کميسيون به عنوان شخصيت هاى مستقل خدمت خواهند کرد. ماده ٣ ١- اعضاى کميسيون از فهرستى از اشخاص انتخاب مى شوند که از سوى کشور هاى طرف اين کنوانسيون به اين منظور نامزد شده اند. هر کشور پس از مشورت با کميسيون ملى خود براى يونسکو، حد اکثر چهار نفر را نامزد مى کند. اين اشخاص بايد شهروند کشور هاى طرف اين کنوانسيون باشند. ٢- حد اقل چهار ماه پيش از تاريخ برگزارى هر انتخاباتى براى کميسيون، مدير کل سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد، که پس از اين به وى با عنوان مدير کل اشاره مى شود، بايد از کشورهاى طرف پروتکل حاضر دعوت کند طى دو ماه اسامى نامزدهاى خود را ازميان اشخاص اشاره شده در پاراگراف يک همين ماده ارسال دارند. او فهرستى به ترتيب الفبا از اشخاصى آماده مى کند که به اين ترتيب نامزد شده اند و بايد آن را حداقل يک ماه پيش از برگزارى انتخابات به هيات اجرايى سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد، که پس از اين به آن با عنوان هيات اجرايى اشاره مى شود، و به کشور هاى طرف کنوانسيون ارائه دهد. هيات اجرايى فهرست ذکر شده درفوق را، همراه با پيشنهاد هايى که خود ممکن است مفيد تشخيص دهد به کنفرانس عمومى منتقل مى کند که انتخاب اعضاى کميسيون را مطابق با رويه اى انجام مى دهد که معمولا در انتخاب دو يا سه نفر دنبال مى کند. ماده ۴ ١- کميسيون نمى تواند نام بيش از يک شهروند از هر کشور را درفهرست بگنجاند. ٢- کنفرانس عمومى در انتخاب اعضاى کميسيون تلاش مى کند اشخاص داراى صلاحيت در زمينه آموزش و داراى تجربه قضايى يا حقوقى به ويژه در سطح بين المللى را برگزيند. کنفرانس عمومى بايد به برابرى توزيع جغرافيايى اعضا و حضور شکل هاى گوناگون تمدن ها و نظام هاى حقوقى اصلى نيز توجه کند. ماده ۵ اعضاى کميسيون براى يک دوره شش ساله انتخاب مى شوند و در صورت تجديد نامزدى حق دارند دوباره انتخاب شوند. با اين حال دوره کار چهار نفر از اعضاى انتخاب شده در انتخابات اول در پايان دو سال، و دوره کار سه عضو ديگر در پايان چهارسال تمام مى شود. بلافاصله پس از انتخابات اول، رئيس کنفرانس عمومى اسامى اين اعضا را باقرعه انتخاب مى کند. ماده ۶ ١- در صورت فوت يا استعفاى يک عضو کميسيون، رئيس بلافاصله موضوع را به مدير کل اطلاع مى دهد که او بايد خالى بودن کرسى را از تاريخ مرگ يا زمان قطعيت استعفا، اعلام کند. ٢- اگر، به تشخيص اکثريت سايراعضا، عضوى ازکميسيون به هر علتى غير از غيبت موقت از انجام وظيفه امتناع يا قادر به انجام وظايف خود نباشد رئيس کميسيون بايد به مديرکل اطلاع دهد و از آن زمان خالى بودن کرسى چنين عضوى را اعلام کند. ٣- مدير کل بايد به کشورهاى عضو سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد و هر کشور غير عضو سازمان که براساس مفاد ماده ٢٣ به اين پروتکل متعهد شده خالى شدن هرکرسى را که مطابق پاراگراف هاى ١و ٢ اين ماده رخ داده اطلاع دهد. ۴- در هر يک از موارد پيش بينى شده در پاراگراف هاى ١و ٢ اين ماده کنفرانس عمومى بايد ترتيب انتخاب جايگزين عضوى را بدهد که کرسى او در بقيه دوره کارش خالى مى ماند. ماده ٧ بر اساس مفاد ماده ۶، هر عضو کميسيون بايد تا وقتى جانشين او انجام وظيفه اش را به عهده نگرفته به کارخود ادامه دهد. ماده ٨ ١- اگر کميسيون داراى عضوى با مليت کشورى نباشد که طرف اختلافى است که بر اساس مفاد ماده ١٢ يا ١٣ به آن ارجاع شده آن کشور، يا اگر بيش از يک کشور باشد، هريک از آن کشورها، مى توانند شخصى را انتخاب کنند تا به عنوان عضو ويژه در کميسيون حضور يابد. ٢- کشورهايى که به اين ترتيب عضو ويژه انتخاب مى کنند بايد به ويژگى هاى ضرورى اعضاى کميسيون بر مبناى ماده ٢ پاراگراف يک و ماده چهار پاراگراف هاى يک و ٢ توجه داشته باشند. هر عضو ويژه اى که به اين ترتيب انتخاب مى شود بايد شهروند کشورى که وى را انتخاب مى کند يا يک کشور طرف پروتکل باشد و به عنوان شخصيت مستقل خدمت کند. ٣- در صورتى که چند کشور طرف اختلاف منافع يکسانى داشته باشند براى انتخاب اعضاى ويژه بايد تنها يک طرف به حساب آورده شود. روش اجراى اين ماده را نظام نامه داخلى کميسيون مورد اشاره در ماده ١١ تعيين خواهد کرد. ماده ٩ اعضاى کميسيون و اعضاى ويژه اى که بر اساس مفاد ماده ٨ انتخاب مى شوند بابت دوره اى که در کار کميسيون شرکت مى کنند از منابع سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد بر اساس شرايط تعيين شده به وسيله هيات اجرايى، فوق العاده سفر و مقررى روزانه دريافت مى کنند. ماده ١٠ دبير خانه کميسيون از سوى مدير کل تامين مى گردد. ماده ١١ ١- کميسيون رئيس و معاون رئيس خود را براى يک دوره دو ساله انتخاب مى کند که مى توانند بار ديگر انتخاب شوند. ٢- کميسيون مى تواند نظام نامه خود را تدوين کند. اما درنظام نامه بايد، ازجمله، مسائل زيردرنظر گرفته شده باشند: الف) دو سوم اعضا، ازجمله اعضاى ويژه، درصورتى که وجود داشته باشند، بايد به حد نصاب برسند؛ ب) تصميم هاى کميسيون با راى اکثريت اعضا و نمايندگان ويژه حاضر گرفته مى شوند و درصورت برابر بودن آراى موافق و مخالف راى رئيس تعيين کننده خواهد بود؛ ج) اگر کشورى موضوعى را براساس ماده ١٢ يا ١٣ به کميسيون ارجاع دهد: اول)- چنين کشورى، کشورى که از آن شکايت شده، و هر کشور طرف اين پروتکل، که شهروند آن در اين جريان درگير است مى تواند مطالب و اطلاعات کتبى به کميسيون ارائه دهد؛ دوم) – چنين کشور و کشورى که از آن شکايت شده حق دارند در جلسه طرح موضوع نماينده داشته باشند و مطالبى به صورت شفاهى ارائه دهند. ٣- کميسيون، درموقعيتى که نخست پيشنهاد مى دهد نظام نامه خود را تدوين کند، بايد متن پيشنويس آن را براى کشور هايى که در آن زمان طرف پروتکل هستند ارسال دارد و اين کشورها مى توانند ظرف سه ماه هر نظر و پيشنهادى دارند عرضه کنند. کميسيون بايد هر زمان، هرکشور طرف پروتکل درخواست کند در نظام نامه خود بازنگرى نمايد. ماده ١٢ ١- اگر يک کشور طرف اين پروتکل متوجه شود کشور طرف ديگر به ماده اى از کنوانسيون عمل نمى کند مى تواند موضوع را کتبا به آن ابلاغ نمايد. کشوردريافت کننده ابلاغ ظرف سه ماه پس از دريافت ابلاغيه بايد توضيح يا بيانيه کتبى درباره موضوع به کشور شاکى بدهد، که بايد، تا حد امکان مربوط به موضوع بوده، و به رويه ها و دادخواهى هاى انجام شده، يا دردست اجرا، يا قابل دسترسى درباره موضوع اشاره کند. ٢- اگر موضوع با مذاکرات دوجانبه يا بر اساس هر رويه ديگر در دسترس آن ها، ظرف شش ماه پس از دريافت از سوى کشور دريافت کننده ابلاغيه اول با رضايت دو طرف حل نشد، هر يک از دو کشور حق دارد موضوع را به کميسيون، با اطلاع قبلى به مديرکل و به کشور ديگر، ارجاع نمايد. ٣- مفاد پاراگراف هاى پيشين نبايد بر حقوق کشورهاى طرف براى توسل به، مطابق با موافقت نامه ها ى عمومى يا ويژه بين المللى حاکم بين آن ها، رويه هاى ديگر براى حل اختلافات از جمله ارجاع اختلافات با رضايت طرفين به ديوان دائمى حکميت در لاهه اثر بگذارد. ماده ١٣ از شروع هشتمين سال پس از به اجرا در آمدن اين پروتکل مى توان کميسيون را مسئول تلاش براى حل و فصل هر اختلافى در باره اجرا يا تفسير کنوانسيون دانست که بين کشور هايى بروز مى کند که طرف کنوانسيون هستند اما طرف اين پروتکل، يا همه مفاد آن نيستند، البته اگر کشورهاى فوق موافقت کنند که چنين اختلافى را به کميسيون ارجاع دهند. شرايطى که بايد از سوى کشورهاى فوق براى رسيدن به توافق تحقق يابد به وسيله نظام نامه کميسيون تعيين مى شود. ماده ١۴ کميسيون به موضوعى که براساس ماده ١٢ يا ١٣ اين پروتکل به آن ارجاع شده فقط پس از آن رسيدگى مى کند که اطمينان يافته باشد در مورد پرونده مورد بحث مطابق با اصول عموما پذيرفته شده حقوق بين الملل به همه دادخواهى هاى داخلى متوسل شده باشند. ماده ١۵ کميسيون، به استثناى پرونده هايى که عناصر(اطلاعات) جديد درباره آن ها به آن ارائه شده اند، نبايد به مسائلى رسيدگى کند که پيشتر به آن ها رسيدگى کرده است. ماده ١۶ کميسيون در رابطه به هر مطلبى که به آن ارجاع شده مى تواند ازکشور مربوطه بخواهد هر اطلاعات مناسب و مربوطه را عرضه دارد. ماده ١٧ ١- کميسيون بر اساس مفاد ماده ١۴، پس ازکسب تمامى اطلاعاتى که تصور مى کند ضرورى است حقايق را معلوم مى کند و به منظور يافتن راه حلى دوستانه براى موضوع برمبناى احترام براى کنوانسيون بين کشورهاى مربوطه ميانجيگرى مى کند. ٢- کميسيون در هر موردى گزارشى مطابق با مفاد پاراگراف ٣زير تهيه مى کند که براى کشورهاى مربوطه ارسال و سپس براى انتشار در اختيار مدير کل گذاشته خواهد شد تهيه اين گزارش در هيچ مورد نبايد ديرتر از هيجده ماه پس از تاريخ دريافت يادداشت مورد بحث ماده ١٢ پاراگراف ٢ ازسوى مدير کل باشد. هنگامى که براساس ماده ١٨ از ديوان بين المللى دادگسترى نظر مشورتى خواسته مى شود، اين محدوديت زمانى بايد به صورتى مناسب تمديد شود. ０- اگر راه حلى در چارچوب شرايط پاراگراف يک اين ماده پيدا شد، کميسيون گزارش خود را به بيانيه اى مختصر از واقعيات و راه حل به دست آمده محدود مى کند. اگر چنين راه حلى پيدا نشد، کميسيون گزارشى درباره واقعيات تهيه و در آن به توصيه هايى که به اميد آشتى ارائه داده اشاره مى کند. اگر تمامى يا بخشى از گزارش بر اساس اتفاق آراى همه اعضاى کميسيون نباشد هر عضو کميسيون حق دارد نظر خود را به آن پيوست کند. نظرهاى کتبى وشفاهى که از سوى طرف هاى پرونده مطابق ماده ١١ پاراگراف ٢ (ج) ابراز شده بايد به گزارش پيوست شود. １- ماده ١٨ کميسيون مى تواند به هيات اجرايى يا به کنفرانس عمومى توصيه کند از ديوان بين المللى کيفرى درخواست شود درباره هر مساله حقوقى مرتبط با يک موضوع مطرح شده درکميسيون نظر مشورتى بدهد، مشروط بر اين که اين توصيه ظرف دو ماه پيش ازگشايش يکى از جلسات آن ارائه شده باشد. ماده ١٩ کميسيون به کنفرانس عمومى در هر يک از جلسات عادى آن گزارشى درباره فعاليت هاى خود ارائه مى دهد که به وسيله هيات اجرايى به کنفرانس عمومى منتقل مى شود. ماده ٢٠ ١ ١ – مدير کل نخستين جلسه کميسيون را در مقر سازمان آموزشى،علمى و فرهنگى ملل متحد ظرف سه ماه پس از پيشنهاد برگزارى آن از سوى کنفرانس عمومى تشکيل مى دهد. ٢- جلسات بعدى کميسيون هنگام ضرورت به وسيله رئيس کميسيون تشکيل مى شود. مديرکل همه مطالب ارجاع شده به کميسيون را مطابق مفاد اين پروتکل به او و تمامى اعضاى ديگر کميسيون منتقل مى سازد. ٣- با وجود پاراگراف ٢اين ماده، هنگامى که حداقل يک سوم اعضاى کميسيون به اين نتيجه برسند که کميسيون بايد موضوعى را براساس مفاد اين پروتکل بررسى کند، رئيس برمبناى اين درخواست آن ها جلسه کميسيون را به اين منظور تشکيل مى دهد. ماده ٢١ پروتکل حاضربه زبان هاى انگليسى، فرانسوى، روسى و اسپانيايى تهيه شده که هر چهار متن از اعتبار يکسان برخوردارند. ماده ٢٢ ١- اين پروتکل بايد در معرض تصويب يا پذيرش کشورهاى عضو سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد که طرف کنوانسيون هستند، قرار گيرد. ٢- اسناد تصويب يا پذيرش نزد مدير کل امانت گذاشته مى شود. -٢ ماده ٢٣ ١- اين پروتکل بايد براى پيوستن همه کشورهاى غير عضو سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد که طرف کنوانسيون هستند باز باشد. ٢- عمل پيوستن با سپردن سند پيوستن به مديرکل به اجرا در مى آيد. ماده ٢۴ اين پروتکل سه ماه پس از تاريخ سپردن پانزدهمين سند تصويب، پذيرش يا پيوستن، البته فقط در مورد کشورهايى که سند هاى مربوطه خود را در آن تاريخ يا پيش از آن سپرده اند، به مورد اجرا گذاشته مى شود. اين پروتکل در مورد هر کشور ديگر سه ماه پس از سپردن سند تصويب، پذيرش يا پيوستن آن به مورد اجرا گذاشته مى شود. ماده ٢۵ هر کشور مى تواند در زمان تصويب،پذيرش يا پيوستن يا در هر زمانى پس از آن با اطلاع به مديرکل اعلام نمايد که موافقت مى کند، در مورد هر کشور ديگرى که الزامات مشابه را مى پذيرد، پس از تهيه پيشنويس گزارش که در ماده ١٧ پاراگراف ٣ پيش بينى شده، هر اختلاف تحت پوشش اين پروتکل را که درباره آن هيچ راه حل دوستانه اى مطابق با ماده ١٧ پاراگراف يک به دست نيامده، به ديوان بين المللى کيفرى ارجاع نمايد. ماده ٢۶ ١- هر کشور طرف اين پروتکل مى تواند آن را فسخ کند. ٢- اعلام فسخ بايد به صورت سند کتبى نزد مدير کل به امانت گذاشته شود. ٣- فسخ کنوانسيون به صورت خود به خود به دنبال فسخ اين پروتکل انجام مى شود. ۴- فسخ، دوازده ماه پس از دريافت سند فسخ به مورد اجرا گذاشته میشود (رسميت مى يابد.) اما کشورى که پروتکل را فسخ مى کند به مفاد آن در رابطه با هر يک از موارد مربوط به آن که پيش از پايان محدوديت زمانى تصريح شده در اين پاراگراف به کميسيون ارجاع شده، ملزم باقى مى ماند. ماده ٢٧ ٢٣ پيش بينى شده، و اسناد اطلاعيه ها و، مدير کل سپردن همه اسناد تصويب، پذيرش و پيوستن را که در ماده ٢٢ فسخ هايى را که به ترتيب در ماده ٢۵ و ٢۶ پيش بينى شده، به کشور هاى عضو سارمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد، کشورهاى غير عضو آن که در ماده ٢٣ به آن ها اشاره شده، و سازمان ملل اطلاع خواهد داد. ماده ٢٨ به پيروى از ماده ١٠٢ منشورملل متحد، اين پروتکل به درخواست مديرکل در دبيرخانه سازمان ملل ثبت مى شود. اين متن در هيجدهمين روز دسامبر ١٩۶٢، در دونسخه معتبر با امضاهاى رئيس دوازدهمين جلسه کنفرانس عمومى و مديرکل سازمان آموزشى، علمى و فرهنگى ملل متحد در پاريس نوشته شده و به بايگانى اين سازمان سپرده مى شود، ونسخه هاى اصلى گواهى شده آن براى همه کشورهايى که در ماده ١٢ و ١٣ کنوانسيون ضد تبعيض در آموزش به آن ها اشاره شده و به سازمان ملل متحد تحويل داده مى شود. متن حاضر متن معتبر پروتکل است که به نحو مقتضى از سوى کنفرانس عمومى سازمان آموزشى، علمى وفرهنگى ملل متحد در جريان دوازدهمين اجلاس آن که در پاريس تشکيل شد و در دوازدهمين روز دسامبر ١٩۶٢ به پايان رسيد، تصويب شد. ما با حسن نيت در هيجدهمين روز دسامبر ١٩۶٢ اين سند را امضا کرده ايم.__ برگرفته از تارنمای مرکز اطلاعات سازمان ملل – تهران
