مقررات سازمان ملل متحد براي حمايت از نوجواناني که از آزادي خود محروم شده اند

مقررات سازمان ملل متحد براي حمايت از نوجواناني که از آزادي خود محروم شده اند

مصوب قطعنامه ١١٣ / ۴۵ مورخ ١۴ دسامبر ١٩٩٠ مجمع عمومي اول – جنبه هاي بنيادي ١ نظام دادگستري نوجوانان بايد از حقوق و ايمني نوجوانان پشتيباني و از رفاه و سلامت جسمي و رواني آنان حمايت کند. از حبس بايد به عنوان آخرين راه چاره استفاده کرد. ٢ نوجوانان فقط بايد مطابق با اصول و روش هاي تعيين شده در اين مقررات و مقررات مربوط به حداقل ضوابط سازمان ملل متحد (مقررات پكن) از آزادي خود محروم شوند. محروم کردن نوجوان از آزادي بايد آخرين راه چاره و براي کمترين زمان لازم باشد و بايد به موارد استثنايي محدود شود. زمان حبس بايد به وسيله مقام قضايي، بدون به خطر انداختن امكان آزادي زودهنگام نوجوان تعيين شود. ٣ هدف اين مقررات، تعيين حداقل ضوابط براي محافظت از نوجواناني است که از آزادي خود در تمامي اشكال محروم شد ه اند، ضوابطي سازگار با آزادي هاي بنيادي و حقوق بشر، و با توجه به خنثي کردن آثار زيانبار کليه انواع بازداشت و براي تشويق و تقويت همگرايي و تلفيق آنان در جامعه، که مورد قبول سازمان ملل متحد باشد. ۴ اين مقررات بايد بي طرفانه، بدون تبعيض ناشي از نژاد، رنگ، جنسيت، سن، زبان، دين، مليت ديدگاههاي سياسي يا ديدگاههاي ديگر، عقايد يا اصول فرهنگي، مال و دارايي، موقعيت ناشي از ولادت يا خانواده، منشا و خاستگاه قومي يا اجتماعي، و معلوليت اجرا شود. به عقايد و روش هاي ديني و فرهنگي و مفاهيم اخلاقي نوجوانان بايد احترام گذاشته شود. ۵ اين مقررات تدوين شده اند تا به عنوان ضوابط مناسب و راهگشا براي مراجعه و تشويق و راهنمايي افرادي حرفه اي که در مديريت نظام دادگستري براي نوجوانان مشارکت دارند، مفيد واقع شوند. ۶ متن اين مقررات به زبان مادري پرسنل فعال در زمينه دادگستري نوجوانان بايد به سهولت در اختيار آنان باشد . نوجواناني که با زبان کارکنان محل بازداشت آشنايي کافي ندارند بايد حق داشته باشند هنگام ضرورت از خدمات رايگان مترجم، به ويژه هنگام معاينات پزشكي و تهيه گزارشها و اقدامات انضباطي برخوردار شوند. ٧ هر جا مناسب باشد، کشورها بايد اين مقررات را در مجموعه قوانين خود تلفيق کنند يا مجموعه قوانين خود را براساس آن اصلاح کنند و براي جلوگيري از نقض آنها تدابير موثر، از جمله پرداخت غرامت هنگام وارد آمدن جراحاتي به نوجوانان، اتخاذ کنند . کشورها بايد براجراي اين مقرارت نظارت کنند. ٨ مسئولان ذيصلاح بايد مدام در صدد افزايش آگاهي مردم در اين زمينه باشند که مراقبت از نوجوانان بازداشت شده و تدارك براي بازگشت آنان به اجتماع، خدمت اجتماعي بسيار مهمي است، و به اين منظور براي تشويق تماس هاي مستقيم بين نوجوانان و جامعه محلي بايد فعالانه اقدام شود. ٩ هيچ جزيي از اين مقررات نبايد چنان تعبير و تفسير شود که مانع از اجرا و کاربرد ساير اسناد و ضوابط مربوطه سازمان ملل و حقوق بشر شود، که به وسيله جامعه بين المللي به رسميت شناخته شده اند، و براي تضمين اين حقوق، مراقبت و حمايت از نوجو انان، کودکان و کليه جوانان مناسب تر هستند. ١٠ در صورتي که در اجراي عملي مقررات ويژه درج شده از ابتدا تا پايان قسمت هاي دوم تا پنجم، هر تضادي با مقررات درج شده در قسمت کنوني وجود داشته باشد، پيروي از اين قسمت ضرورت دارد. دوم شمول و کاربرد اين مقررات ١١ براي نيات و هدف هاي اين مقررات، تعاريف زير بايد اعمال شود: (الف) نوجوان هر شخص زير ١٨ سال است. اين سني است که کمتر از آن نبايد اجازه داد کودك از آزادي محروم شود مگر اين که قانون تعيين کرده باشد.(ب) محروم کردن از آزادي يعني هر شكل از بازداشت يا حبس يا قرار دادن شخص در محيط بازداشت عمومي يا خصوصي، به دستور هر مقام قضايي، اداري يا مقام عمومي ديگر، به طوري که اين شخص مجاز نباشد به خواسته خود آنجا را ترك کند. ١٢ محروم کردن از آزادي بايد در شرايط و موقعيتي انجام شود که احترام به حقوق بشر نوجوانان را تضمين کند. برخورداري از برنامه ها و انجام فعاليت هاي مفيد که به تقويت و حفظ سلامت و عزت نفس، پرورش حس مسئوليت و تشويق ديدگاه ها و مهارت هايي که به نوجوانان بازداشت شده در زندان ها، کمك خواهد کرد استعدادهاي بالقوه خود را به عنوان اعضاي اجتماع توسعه دهند، بايد تضمين شود. ١٣ نوجواناني که از آزادي خود محروم شده اند به هيچ دليل مربوط به موقعيت خود نبايد از حقوق مدني، اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي خود، که براساس حقوق ملي يا بين الملل استحقاق برخورداري از آنها را دارند، و آنهايي که با محروميت از آزادي سازگار است، محروم شوند. ١۴ حمايت از حقوق فردي نوجوانان با توجه ويژه به مشروعيت اجراي مقررات بازداشت بايد به وسيله مقام ذيصلاح تضمين شود، و در همان حال هدف هاي مربوط به همگرايي و يكپارچگي اجتماعي بايد با بازرسي هاي منظم و انجام ساير تدابير کنترلي، براساس ضوابط بين المللي، قوانين و مقررات ملي، که به وسيله نهادي که به موقع و به طور شايسته اي تشكيل شده و مجاز به بازديد از نوجوانان است و به سازمان زندان تعلق ندارد، تحقق يابد. ١۵ اين مقررات به همه انواع و اشكال تاسيسات بازداشت که در آنها نوجوانان از آزادي خود محروم هستند، مربوط مي شو د. بخش هاي اول، دوم، چهارم و پنجم اين مقررات به کليه تاسيسات بازداشت و زندان که در آنها نوجوانان بازداشت مي شوند، و بخش سوم به ويژه به نوجوانان تحت توقيف يا در انتظار محاکمه مربوط ميشود. ١۶ اين مقررات بايد در چارچوب شرايط اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي موجود در هر کشور عضو اجرا شود. سوم – نوجوانان تحت توقيف يا در انتظار محاکمه نوجواناني که تحت توقيف يا در انتظار محاکمه “محاکمه نشده” نگهداري مي شوند، بي گناه محسوب مي شوند و بايد با آنان به عنوان افراد بي گناه رفتار شود. از بازداشت پيش از محاکمه بايد تا حد امكان اجتناب و به شرايط استثنايي محدود شود. بنابراين، بايد از همه تلاش ها براي استفاده از روش هاي ديگر استفاده کرد. باوجود اين وقتي از بازداشت پيشگيرانه استفاده مي شود، دادگاه هاي نوجوانان و نهادهاي تحقيقاتي بايد بيشترين اولويت را براي تسريع رسيدگي به چنين پرونده ها قائل شوند تا کوتاه ترين زمان بازداشت ممكن تضمين شود. بازداشت شدگان محاکمه نشده بايد از نوجوانان محكوم شده جدا نگهداشته شوند. ١٨ شرايطي که نوجوان محاکمه نشده در آن نگهداري مي شود، بايد با مقررات تعيين شده در زير، با مفاد اضافي ويژه، چنانچه ضروري و مناسب باشد، با توجه به مقتضيات فرض بي گناهي، زمان بازداشت و موقعيت و شرايط قانوني نوجوان، سازگار باشد . اين مفاد بايد شامل موارد زير باشند، اما نبايد الزاما محدود به آنها باشد: (الف) نوجوانان بايد حق استفاده از وکيل حقوقي را داشته و هر جا که چنين کمكي موجود باشد، بتوانند متقاضي کمك حقوقي رايگان شوند، و به طور منظم با مشاوران حقوقي خود ارتباط داشته باشند. عدم افشا و محرمانه بودن چنين ارتباطاتي بايد تضمين شود؛ (ب) براي نوجوانان، در صورت امكان، بايد امكانات کار کردن، با دريافت دستمزد، و ادامه تحصيل يا کارآموزي، فراهم شود اما نبايد وادار به انجام اين کارها شوند. کار، تحصيل يا کارآموزي نبايد موجب ادامه بازداشت شود؛ (ج) نوجوانان بايد مطالب و وسايلي براي سرگرمي و تفريح خود، به گونه اي که با مصالح اجراي عدالت سازگار باشد، دريافت و نگهداري کنند. چهارم – مديريت تاسيسات نگهداري نوجوانان الف- سوابق ١٩ همه گزارش ها، از جمله سوابق حقوقي، سوابق پزشكي و سوابق برنامه ها و دعاوي انضباطي، و کليه اسناد ديگر مربوط به شكل، محتوا و جزئيات رفتار، بايد در پرونده انفرادي محرمانه نگهداري شود، پرونده اي که آخرين اطلاعات در آن منعكس باشد، فقط در دسترس اشخاص مجاز گذاشته شود و چنان طبقه بندي شده باشد که به سهولت قابل دسترسي باشد. در صورت امكان هر نوجوان (زنداني) بايد حق اعتراض به هر موضوع يا نظري که در پرونده اش نوشته شده داشته باشد تا امكان تصحيح مطالب غيردقيق، بي پايه يا ناعادلانه موجود باشد. به منظور اعمال اين حق، بايد روش هايي وجود داشته باشد که اجازه دهد شخص ثالث مناسب در صورت تقاضا به پرونده دسترسي و امكان مطالعه مطالب آن را داشته باشد. به محض آزادي، سوابق نوجوانان بايد مهر و موم و در زمان مناسب حذف و نابود شود. ٢٠ – هيچ نوجواني نبايد بدون حكم بازداشت معتبر از مقام قضايي، اداري يا مقام دولتي ديگر در هيچ مرکز بازداشت پذيرفته شود .جزئيات چنين حكمي بايد بلافاصله در دفتر آن مرکز ثبت شود. هيچ نوجواني نبايد در هيچ مرکزي که در آن چنين دفتر ثبتي وجود ندارد، بازداشت شود. ٢١ در هر جايي که نوجوانان بازداشت مي شوند، سابقه اي کامل و مطمئن از اطلاعات زير بايد درباره هر نوجوان وارد شده، نگهداري شود: (الف) اطلاعات درباره هويت نوجوان فوق؛ (ب) حقيقت بازداشت و دلايل و مقام دستوردهنده آن؛ (ج) روز و ساعت ورود، انتقال و آزادي (د) جزئيات مربوط به اطلاع دادن موضوع به والدين و اوليا درباره هر ورود، انتقال يا آزادي نوجوان تحت مراقبت آنان در زمان بازداشت؛ (ه) جزئيات مربوط به مشكلات شناخته شده جسمي و رواني، از جمله سوءاستفاده از مواد مخدر و الكل. ٢٢ اطلاعات مربوط به ورود، محل نگهداري، انتقال و آزادي بايد بدون تاخير به والدين و اوليا يا اقوام نزديك نوجوان مربوطه داده شود. ٢٣ به محض امكان پس از ورود، گزارش هاي کامل و اطلاعات مربوط به موقعيت و شرايط شخصي هر نوجوان بايد تهيه و به مديريت زندان تحويل داده شود. ٢۴ هنگام ورود، به همه نوجوانان بايد نسخه اي از مقررات حاکم بر بازداشتگاه و شرحي مكتوب از حقوق و تعهدات آنان به زباني که بتوانند درك کنند، همراه با نشاني مسئولان ذيصلاح براي دريافت شكايات و همچنين کارگزاريها و سازمان هاي عمومي و خصوصي که کمك حقوقي ارائه مي دهند، داده شود. براي نوجواناني که بيسواد هستند يا زبان به شكل مكتوب را درك نمي کنند، اطلاعات فوق بايد به روشي به آنان داده شود که بتوانند کاملا آنها را درك کنند. ٢۵ به همه نوجوانان براي درك مقررات حاکم برسازمان داخلي محل بازداشت، هدف ها و روش هاي مراقبت ارائه شده، الزامات و شيوه هاي انضباطي، ساير روش هاي مجاز براي کسب اطلاعات و طرح شكايات و کليه مسائل مشابه ديگري که لازم است تا بتوانند حقوق و تعهدات خود را در طول بازداشت به طور کامل درك کنند، بايد کمك شود. ٢۶ حمل و نقل نوجوانان بايد با هزينه مديريت (زندان) در وسايل نقليه داراي تهويه و نور کافي، در شرايطي انجام شود که به هيچ وجه آنان را در معرض دشواري يا اهانت قرار ندهد. نوجوانان نبايد با زور از زنداني به زندان ديگر منتقل شوند. ج – طبقه بندي و تعيين جا ٢٧ به محض امكان پس از لحظه ورود به زندان، با هر نوجوان بايد مصاحبه و گفتگو، و گزارش مربوط به مسائل روحي و رواني و اجتماعي او براي شناسايي هر عامل مربوط به نوع و ميزان مراقبت و برنامه ويژه مورد نياز نوجوان (بازداشت شده) تهيه شود. اين گزارش، همراه با گزارش پزشكي که اين نوجوان را هنگام ورود معاينه کرده ، بايد براي تعيين مناسب ترين جا براي وي در داخل بازداشتگاه و نوع و ميزان مراقبت و برنامه ويژه اي که براي او لازم است و بايد انجام شود، به مدير زندان تسليم شود . هرگاه رفتار ويژه اي براي ترميم و توانبخشي لازم باشد، و مدت اقامت در بازداشتگاه اجازه دهد، کارکنان آموزش ديده بازداشتگاه بايد برنامه مكتوب انفرادي براي رفتار با نوجوان تهيه کنند که هدفهاي اين رفتار و روش ها و چارچوب زماني، مراحل و تاخيرهايي که با توجه به آنها بايد به هدفهاي فوق دست يافت در آن مشخص شده باشد. ٢٨ بازداشت نوجوانان فقط با در نظر گرفتن کامل نيازهاي ويژه، موقعيت و مقتضيات خاص آنان برحسب سن، شخصيت، جنسيت، نوع خلاف، و همچنين سلامت جسمي و رواني آنان انجام و حفاظت از آنان در برابر تاثيرات زيانبار و موقعيت هاي خطرناك تضمين شود. ضابطه اصلي براي جداسازي گروه هاي متفاوت نوجوانان محروم از آزادي خود، بايد ارائه بهترين نوع مراقبت مناسب براي نيازهاي ويژه افراد مربوطه و حفاظت از شرافت، حيثيت و امنيت جسمي، رواني و اخلاقي آنان باشد. ٢٩ نوجوانان در کليه مراکز بازداشت بايد از بزرگسالان جدا باشند، مگر اين که عضو يك خانواده باشند . تحت شرايط کنترل شده، ممكن است بتوان نوجوانان را به عنوان بخشي از يك برنامه ويژه که مفيد بودن آن براي نوجوانان مربوطه نشان داده شده، با بزرگسالاني که به دقت انتخاب شده اند، در يك قسمت قرار داد. ٣٠ مراکز بازداشت باز براي نوجوانان بايد ايجاد شود. مراکز بازداشت باز، مراکزي بدون تدابير امنيتي يا حداقل تدابير امنيتي هستند .جمعيت چنين مراکزي بايد تا حد امكان بسيار کم باشد. تعداد نوجوانان بازداشت شده در مراکز بسته بايد آنقدر کم باشد که امكان رفتار فردي با آنان وجود داشته باشد. مراکز بازداشت براي نوجوانان بايد غيرمتمرکز (فاقد قدرت متمرکز) بوده و اندازه آن چنان باشد که دسترسي و تماس بين نوجوانان و خانواده هاي آنان تسهيل شود . مراکز بازداشت در مقياس کوچك، بايد ايجاد و در محيط اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جامعه ادغام شود. د – مسكن و محيط فيزيكي ٣١ نوجوانان محروم از آزادي خود، حق دارند از مراکز و خدماتي برخوردار باشند که تمام نيازهاي بهداشتي و شرافت و منزلت انساني آنان را تامين کند. ٣٢ طرح مراکز بازداشت براي نوجوانان و محيط فيزيكي آن بايد با توجه لازم به نياز نوجوان براي داشتن حريم خصوصي، محرك هاي حسي، امكانات براي معاشرت با همسالان و مشارکت در ورزشها، حرکات جسمي و فعاليت هاي اوقات فراغت با هدف بازگرداندن نوجوان به زندگي عادي از طريق رفتار در بازداشتگاه، مطابقت داشته باشد. طرح و ساختار مراکز بازداشت نوجوانان بايد چنان باشد که خطر آتش سوزي را به حداقل برساند و تخليه امن از ساختمان آن را تضمين کند. براي تضمين امنيت نوجوانان، مرکز بازداشت بايد سيستم هشداردهنده موثر حريق داشته باشد و همچنين تمرين هاي رسمي و مشقي براي مقابله با موارد آتش سوزي انجام گيرد .مراکز بازداشت نبايد در محل هايي قرار داشته باشد که در آنجا خطرهاي بهداشتي شناخته شده يا مخاطرات ديگر وجود داشته باشد. ٣٣ محل خواب بايد معمولا شامل گروه کوچك خوابگاه ها يا اتاق هاي خواب فردي با در نظر داشتن معيارهاي محلي، با شد . در طول ساعات خواب بايد بر تمام خوابگاه ها، از جمله اتاق هاي فردي و خوابگاه هاي گروهي، براي تضمين حمايت از هر نوجواني، به طور نامحسوس و آرام نظارت به عمل آيد. به هر نوجواني بايد، براساس ضوابط محلي يا ملي رختخواب جداگانه و کافي تحويل گردد، که هنگام تحويل بايد پاکيزه باشد، به خوبي نگهداري شود، و براي تضمين پاکيزگي به طور مرتب تعويض شود. ٣۴ تاسيسات بهداشتي بايد درجايي مناسب قرار داشته و داراي تعداد و ضوابط کافي باشد به طوري که هر نوجواني بتواند نيازهاي جسمي خود را، چنان که بايد، در خلوت و به روشي پاکيزه و متناسب برطرف کند. ٣۵ داشتن وسايل شخصي از عناصر اصلي حق برخورداري از حريم خصوصي است و براي آسودگي رواني نوجوان ضروري است .حق هر نوجوان به داشتن وسايل شخصي و داشتن امكانات کافي براي نگهداري آنها بايد به طور کامل شناخته شده و محترم باشد .وسايل شخصي که نوجوان نمي خواهد آنها را حفظ کند يا ضبط مي شوند بايد در جايي امن نگهداري شوند. فهرستي از آنها بايد به امضاي نوجوان برسد. براي نگهداشتن آنها در شرايط خوب بايد اقدام شود. کليه چنين وسايل يا پول بايد هنگام آزادي به نوجوان پس داده شود، به استثناي مواردي که نوجوان اجازه داشته پول را خرج کند يا وسايل خود را به بيرون از زندان بفرستد . اگر نوجواني دارويي دريافت کند يا معلوم شود دارويي دارد، پزشك مرکز بايد درباره استفاده از آن تصميم بگيرد. ٣۶ نوجوانان تا حد امكان بايد حق داشته باشند از پوشاك شخصي خود استفاده کنند. مراکز بازداشت بايد اطمينان حاصل کنند هر نوجوان پوشاك شخصي مناسب آب و هواي فصل و کافي براي تضمين سلامت خود داشته باشد و لباس او به هيچ وجه تحقيرآميز يا موهن نباشد. نوجواناني که به هر علتي از مرکزي خارج مي شوند يا آنجا را ترك ميکنند بايد اجازه داشته باشند لباس شخصي خود را بپوشند. ٣٧ هر مرکز بازداشت بايد تضمين کند هر نوجواني غذايي دريافت کند که به نحو مناسبي آماده شده و در زمان هاي معمولي صرف غذا و با کميت و کيفيتي عرضه شود که از نظر ضوابط علم تغذيه، بهداشت و سلامت و، تا حد امكان، الزامات ديني و فرهنگي رضايتبخش باشد. آب آشاميدني سالم بايد در هر زمان در دسترس هر نوجواني باشد. ه – آموزش و پرورش، آموزش حرفه اي کار ٣٨ هر نوجوان در سن تحصيل اجباري حق دارد از آموزش و پرورش مناسب با نيازها و توانايي هاي خود که براي آماده کردن او براي بازگشت به اجتماع طراحي شده، برخوردار شود. چنين آموزشي بايد در خارج از مرکز بازداشت، در صورت امكان در مدارس جامعه و، در هر صورت به وسيله معلمان با صلاحيت و برنامه هاي درسي منطبق با نظام آموزشي کشور ارائه شود تا جوانان پس از آزادي بدون دشواري بتوانند به آموزش خود ادامه دهند. مديريت مراکز بازداشت بايد به آموزش نوجوانان با اصل و نسب خارجي يا نوجوانان داراي نيازهاي فرهنگي يا قومي ويژه توجه ويژه مبذول دارد. نوجواناني که بيسواد هستند يا دشواريهاي شناختي يا آموزشي دارند بايد حق برخورداري از آموزش و پرورش ويژه داشته باشند. ٣٩ به نوجواناني که سن آنان بيشتر از سن تحصيلات اجباري است و مايلند به تحصيل خود ادامه دهند بايد اجازه داده و تشويق شوند چنين کنند و هر تلاشي بايد به عمل آيد تا امكان دسترسي آنان به برنامه هاي مناسب آموزشي فراهم شود. ۴٠ در ديپلم يا مدرك آموزشي ديگري که هنگام بازداشت نوجوانان به آنان اعطا مي شود به هيچ وجه نبايد اشاره شود وي زنداني بوده است. ۴١ هر مرکز بازداشت بايد امكان دسترسي به کتابخانه را که کتاب هاي آموزشي و سرگرم کننده کافي و نشريات مناسب نوجوانان داشته باشد فراهم سازد و نوجوانان بايد تشويق و قادر به استفاده کامل از آنها شوند. ۴٢ هر نوجواني بايد حق داشته باشد کارهايي را آموزش ببيند که احتمال دارد وي را براي اشتغال آينده آماده کند. ۴٣ نوجوانان، با توجه لازم به گزينش حرفه اي مناسب و توجه به الزامات مديريت زندان، بايد بتوانند نوع کاري را انتخاب کنند که دوست دارند انجام دهند. ۴۴ کليه ضوابط ملي و بين المللي مربوط به کار کودك و کارگران جوان بايد درباره نوجوانان محروم از آزادي خود اعمال شود. ۴۵ هر جا ممكن باشد، بايد براي نوجوانان امكان انجام کار با دستمزد، در صورت امكان در داخل جامعه محلي، به عنوان مكملي براي آموزش حرفه اي فراهم شود تا هنگامي که به جوامع خود باز مي گردند، امكان يافتن کار مناسب براي آنان افزايش يابد. نوع کار بايد به گونه اي باشد که تحت چنان آموزش هايي قرار گيرند که پس از آزادي براي نوجوانان مفيد باشد. سازمان و روش هاي کار ارائه شده در مراکز بازداشت بايد تا حد امكان شبيه کار مشابه در جامعه باشد تا نوجوان را براي شرايط زندگي و کار معمولي آماده کند. ۴۶ هر نوجواني که کاري انجام مي دهد بايد حق گرفتن دستمزد منصفانه داشته باشد. علائق نوجوانان و آموزش حرفه اي آنان نبايد تابع منافع مرکز بازداشت يا شخص ثالثي باشد. قسمتي از درآمدهاي نوجوان بايد معمولا در صندوق پس انداز کنار گذاشته شود تا هنگام آزادي در اختيار او گذاشته شود. نوجوان بايد حق داشته باشد از بقيه درآمد خود براي خريد وسايل مورد نياز خود يا پرداخت خسارت به قرباني خلاف خود يا ارسال براي خانواده اش يا اشخاص ديگر در خارج از مرکز بازداشت استفاده کند. و – سرگرمي و تفريح ۴٧ هر نوجواني بايد حق داشته باشد از مقدار مناسبي زمان براي ورزش روزانه، در فضاي باز، هر وقت هوا اجازه دهد، استفاده کند و در طول اين زمان آموزش جسمي و تفريحي مناسب معمولا بايد ارائه شود . فضا، تاسيسات و تجهيزات براي اين فعاليت ها بايد فراهم باشد. هر نوجواني بايد زمان اضافي براي فعاليت هاي آزاد روزانه داشته باشد، که بخشي از آن بايد، اگر نوجوان بخواهد، به آموزش مهارت هنري و فني اختصاص داده شود . مرکز بازداشت بايد اطمينان حاصل کند هر نوجواني از نظر جسمي بتواند در برنامه هاي تربيت بدني موجود شرکت کند. آموزش و درمان جسمي ترميمي، تحت نظارت پزشك، بايد به نوجواناني ارائه شود که به اين موارد نياز دارند. ز- دين ۴٨ هر نوجواني بايد اجازه داشته باشد نيازهاي زندگي ديني و معنوي خود را، به ويژه از طريق شرکت در مراسم يا جلساتي که در مرکز بازداشت تشكيل مي شود يا با اجراي مراسم خاص خود و در اختيار داشتن کتاب ها يا نشريات ضروري براي انجام مراسم و آموزش ديني فرقه خود، تامين کند. اگر مرکز بازداشت تعداد کافي نوجوان پيرو يك دين مفروض داشته باشد، يك يا چند نماينده ذيصلاح آن دين بايد منصوب يا تاييد شوند و اجازه داشته باشند به طور مرتب مراسم ديني برگزار کنند و نيازهاي ديني شخصي نوجوانان را به تقاضاي آنان برآورند. هر نوجواني بايد حق داشته باشد با نماينده ذيصلاح هر دين انتخابي خود ديدار کند، و همچنين حق داشته باشد در مراسم ديني شرکت نكند و آزادانه از آموزش، مشاوره يا تعليم و تلقين ديني رو برگرداند. پزشكي مراقبت ۴٩ هر نوجواني بايد مراقبت پزشكي کافي، اعم از پيشگيرانه و درماني، از جمله براي دندان، چشم و بهداشت رواني، و محصولات دارويي و مواد غذايي ويژه که به وسيله پزشك تجويز شده، دريافت کند. کليه چنين مراقبت هاي پزشكي بايد، تا حد امكان، از طريق تسهيلات و خدمات بهداشتي مناسب جامعه اي که مرکز بازداشت در آنجا واقع شده در اختيار نوجوانان بازداشت شده قرار داده شود تا باعث شرم و خجالت نوجوان نشود و از عزت نفس و امكان تلفيق او در اجتماع حمايت به عمل آيد. ۵٠ به منظور ثبت هر مدرك مربوط به مداواي نادرست قبلي و شناسايي هر بيماري جسمي يا رواني نيازمند به توجه پزشكي، هر نوجواني حق دارد بلافاصله پس از ورود به مرکز بازداشت به وسيله پزشك معاينه شود. ۵١ خدمات پزشكي پيش بيني شده براي نوجوانان بايد درصدد تشخيص و درمان هر بيماري جسمي يا رواني، تجاوز يا بيماري اساسي ديگري باشد که ممكن است مانع از همگرايي و تلفيق نوجوان در جامعه شود . هر مرکز بازداشت براي نوجوانان بايد به تسهيلات و تجهيزات پزشكي کافي که با تعداد و نيازهاي ساکنان آن مناسب باشد و کارکناني که در مراقبت هاي پزشكي پيشگيرانه و برخورد با فوريت هاي پزشكي آموزش ديده باشند، دسترسي آني داشته باشد. هر نوجواني که بيمار است، از بيمار بودن شكايت دارد يا نشانه هاي مشكلات جسمي يا رواني را نشان ميدهد، بايد بلافاصله به وسيله پزشك معاينه شود. ۵٢ هر پزشكي که دليل دارد باور کند ادامه بازداشت، اعتصاب غذا يا هر دشواري ناشي از بازداشت بر سلامتي جسمي يا رواني نوجواني اثر سوء گذاشته يا خواهد گذاشت، بايد بلافاصله اين موضوع را به مدير مرکز بازداشت مورد بحث و به مقام مستقل مسئول حفظ رفاه نوجوانان گزارش دهد. ۵٣ نوجواني که از بيماري رواني رنج ميبرد بايد در موسسه اي تخصصي تحت مديريت پزشكي مستقل مداوا شود. براي تضمين هرگونه ادامه ضروري مراقبت هاي بهداشتي رواني پس از آزادي، از طريق ترتيب و توافق با کارگزاري هاي مربوطه بايد اقدامات لازم انجام شود. ۵۴ مراکز بازداشت نوجوانان بايد برنامه هايي تخصصي براي پيشگيري از سوءاستفاده از موادمخدر و بازپروري ناشي از آن به وسيله پرسنل ذيصلاح تهيه کنند. اين برنامه ها بايد با سن، جنسيت و ساير احتياجات و الزامات نوجوانان مربوطه تطبيق داده شوند، و مراکز و خدمات سم زدايي با کارکنان آموزش ديده بايد براي نوجوانان وابسته به موادمخدر يا الكل در دسترس باشد. ۵۵ داروها فقط بايد براي درمان ضروري به دلايل پزشكي و در صورت امكان، پس از کسب رضايت آگاهانه نوجوان مربوطه تجويز شوند. داروها، به ويژه نبايد به منظور گرفتن اطلاعات يا اعتراف به زور، به عنوان مجازات يا به عنوان وسيله محدود کردن نوجوان تجويز شوند. از نوجوانان هرگز نبايد براي استفاده آزمايشي داروها يا روش درمان استفاده کرد. تجويز هر دارويي بايد هميشه با اجازه و به وسيله پرسنل پزشكي ذيصلاح انجام شود. ت- اطلاع دادن بيماري، جراحت و مرگ ۵۶ خانواده يا قيم نوجوان و هر شخص ديگر تعيين شده به وسيله نوجوان حق دارد به تقاضاي خود و در صورت ايجاد هر تغيير مهمي در سلامت نوجوان مورد بحث از وضع سلامت او مطلع شود. مدير مرکز بازداشت در صورت مرگ، بروز بيماري نيازمند انتقال نوجوان به يك مرکز پزشكي بيرون يا ناراحتي نيازمند به مراقبت باليني در داخل مرکز بازداشت براي بيش از ۴٨ ساعت، بايد بلافاصله به خانواده يا قيم نوجوان مربوطه، يا شخص تعيين شده ديگر اطلاع دهد. در چنين مواردي موضوع بايد به مسئولان کنسولي کشوري که نوجوان خارجي شهروند آن است، اطلاع داده شود. ۵٧ به محض مرگ نوجواني در طول دوره محروميت از آزادي، نزديك ترين قوم و خويش او بايد حق داشته باشد گواهي مرگ را بررسي کند، جسد را ببيند، و روش خاکسپاري جسد را تعيين کند . به محض مرگ نوجواني در بازداشت، بايد درباره دلايل مرگ تحقيقات مستقل به عمل آيد و گزارش آن در دسترس نزديك ترين قوم و خويش او قرار گيرد. اين تحقيق هنگامي که نوجواني در فاصله ۶ ماه پس از تاريخ آزادي از مرکز بازداشت بميرد و دليلي براي باور اين امر وجود داشته باشد که مرگ او به دوره بازداشت ارتباط دارد، نيز بايد انجام شود. ۵٨ مرگ، بيماري يا جراحت و آسيب ديدگي جدي هر عضو اصلي خانواده يك نوجوان تحت بازداشت بايد در سريعترين زمان ممكن به او اطلاع داده شود و امكان شرکت در تشييع جنازه فرد درگذشته يا عيادت از قوم و خويشي که به شدت بيمار است براي او فراهم شود. ك – تماس با جامعه بزرگتر ۵٩ براي اطمينان از اين که نوجوانان ارتباط کافي با دنياي خارج داشته باشند، که بخشي تفكيك ناپذير از حق رفتار عادلانه و انساني و براي آماده کردن نوجوانان براي بازگشت آنان به اجتماع ضروري است، هر وسيله اي بايد فراهم شود . نوجوانان بايد اجازه داشته باشند با خانواده ها، دوستان خود و اشخاص ديگر يا نمايندگان سازمان هاي معتبر در خارج از زندان تماس بگيرند، از مراکز بازداشت براي ديدن خانه و خانواده خود خارج شوند و اجازه ويژه به منظور ترك مرکز بازداشت براي دلايل آموزشي، حرفه اي يا دلايل مهم ديگر دريافت کنند. نوجواني که دوره محكوميت خود را مي گذراند، زمان صرف شده در بيرون از مرکز بازداشت بايد به عنوان دوره محكوميت او حساب شود. ۶٠ هر نوجواني بايد حق داشته باشد ملاقات هاي منظم و مكرر، در اصل هفته اي يك بار و نه کمتر از يك بار در هر ماه، در شرايطي که نياز نوجوان براي تنهايي، تماس و ارتباط نامحدود ايجاب ميکند با خانواده و وکيل مدافع خود داشته باشد. ۶١ هر نوجواني بايد حق داشته باشد به صورت مكتوب يا با تلفن حداقل دو بار در هفته با شخص موردنظر خود تماس برقرار کند، مگر اين که از نظر قانوني محدود شده باشد، و براي برخورداري موثر از اين حق بايد آن گونه که لازم است به او کمك شود . هر نوجواني بايد حق داشته باشد نامه دريافت کند. ۶٢ نوجوانان بايد امكان داشته باشند به طور مرتب با خواندن روزنامه ها، نشريات ادواري و ساير نشريات، از طريق دسترسي به برنامه هاي راديو و تلويزيون و فيلم هاي سينمايي، و ملاقات با نمايندگان هر کلوب يا سازمان قانوني که به آنها علاقه دارند، از خبرها آگاه شوند. حدود و ثغور محدوديت فيزيكي و استفاده از زور ۶٣ توسل به ابزارهاي محدوديت و زور براي هر منظوري بايد ممنوع باشد، به استثناي مواردي که در ماده ۶۴ (بعدی) تعيين شده است. ۶۴ از ابزارهاي محدوديت و زور فقط در موارد استثنايي، در مواردي که از همه روشهاي ديگر کنترل استفاده شده و بي تاثير بوده، و فقط از وسيله اي که آشكارا به وسيله قانون و مقررات مجاز و مشخص شده باشد، مي توان استفاده کرد . اين وسايل نبايد باعث تحقير و خواري شوند و بايد از آنها به طور محدود و فقط براي کوتاه ترين دوره زماني ممكن استفاده کرد. با دستور مدير مرکز به چنين ابزارهايي مي توان به منظور پيشگيري از آسيب زدن نوجوان به خود، به ديگران يا وارد آوردن خسارات جدي به اموال، متوسل شد . مدير مرکز در چنين مواردي بايد بي درنگ با پرسنل پزشكي و ساير پرسنل مربوطه مشورت کند و موضوع را به مقام اداري بالاتر گزارش دهد. ۶۵ حمل و استفاده از سلاح به وسيله پرسنل بايد در هر مرکز بازداشت نوجوانان ممنوع باشد. ل – روش هاي انضباطي ۶۶ هرگونه تدابير و روش هاي انضباطي بايد نفع و ايمني و زندگي اجتماعي مبتني بر نظم را حفظ کند و با حفظ و حمايت از حيثيت وشرافت ذاتي نوجوانان و هدف بنيادي زندگي در بازداشت، يعني ايجاد حس عدالت خواهي، عزت نفس و رعايت احترام براي حقوق بنيادي هر شخص سازگار باشد. ۶٧ کليه تدابير انضباطي شامل رفتار بي رحمانه، غيرانساني، يا تحقير آميز، از جمله مجازات جسمي، قرار دادن در سلول تاريك، حبس در سلول انفرادي يا بسته يا هر مجازات ديگري که ممكن است سلامت جسمي يا رواني نوجوان مربوطه را به خطر اندازد، بايد به کلي ممنوع باشد. کاهش جيره غذايي و محدود يا محروم کردن نوجوان از تماس با اعضاي خانواده براي هر منظور مي بايد ممنوع باشد. به کار بايد هميشه به عنوان وسيله آموزشي و وسيله افزايش عزت نفس نوجوان به منظور آماده کردن او براي بازگشت به جامعه نگريسته شود و نبايد به عنوان مجازات انضباطي تحميل شود. هيچ نوجواني نبايد براي خلاف انضباطي مشابه بيش از يك بار مجازات شود. مجازات هاي دسته جمعي بايد ممنوع باشد. ۶٨ قوانين يا مقررات مصوب مقام اداري ذيصلاح با توجه کامل به ويژگي ها، نيازها و حقوق نوجوانان بايد معيارهايي در رابطه با موارد زير به وجود آورد: (الف) رفتاري که خلاف انضباطي را تشكيل مي دهد؛ (ب) نوع و زمان مجازات هاي انضباطي که ممكن است تحميل شود؛ (ج) مقام ذيصلاح براي تحميل چنين مجازات هايي؛ (د)مقام ذيصلاح براي رسيدگي به تقاضاي تجديدنظر؛ ۶٩ گزارش مربوط به رفتار نادرست بايد بلافاصله به مقام ذيصلاح ارائه شود، که بايد بدون تاخير غيرضروري درباره آن تصميم بگيرد . مقام ذيصلاح بايد بررسي کامل درباره موضوع به عمل آورد. ٧٠ هيچ نوجواني نبايد از نظر انضباطي مجازات شود مگر به پيروي کامل از شرايط قانون و مقررات جاري. هيچ نوجواني نبايد مجازات شود مگر اين که به روشي مناسب درك کامل خود از خلاف نسبت داده شده به خود، مطلع شود، و فرصت مناسب براي ارائه دفاع از خود، از جمله حق فرجام خواهي از مقام بي طرف ذيصلاح به او داده شود. سوابق کامل تمام اقدامات انضباطي بايد نگهداري شود. ٧١ هيچ نوجواني نبايد براي اجراي وظايف انضباطي مسئول باشد مگر در امر نظارت برفعاليت هاي مشخص اجتماعي، آموزشي يا ورزشي يا در برنامه هاي خودگرداني. م – بازرسي و شكايات ٧٢ بازرسان ذيصلاح يا نهاد برابر که به طور شايسته اي تشكيل شده و به مديريت مرکز تعلق ندارد بايد اختيار داشته باشد برمبناي مرتب بازرسي هايي انجام دهد و به ابتكار خود بازرسي هاي اعلام نشده به عمل آورد، و بايد از ضمانت هاي کامل براي برخورداري از استقلال در اجراي وظايف خود برخوردار باشد. بازرسان بايد به همه اشخاص استخدام شده در هر مرکزي که نوجوانان در آنها از آزادي خود محروم هستند يا ممكن است بشوند يا کساني که در اين مراکز کار مي کنند، به همه نوجوانان و همه سوابق چنين مراکزي دسترسي نامحدود داشته باشند. ٧٣ پزشكان ذيصلاح وابسته به نهاد بازرسي يا بخش بهداشت عمومي بايد در بازرسي ها، ارزيابي متابعت از مقررات مربوط به محيط فيزيكي، بهداشت، محل سكونت، غذا، ورزش و خدمات پزشكي، و همچنين هر جنبه يا شرايط ديگر زندگي در بازداشت که بر بهداشت جسمي و رواني نوجوانان اثر ميگذارد، شرکت داشته باشند. هر نوجواني بايد حق داشته باشد با هر بازرسي به طور محرمانه صحبت کند. ٧۴ بازرس پس از تكميل بازرسي بايد موظف باشد گزارشي درباره يافته هاي خود تسليم کند . اين گزارش بايد شامل ارزيابي از متابعت مراکز بازداشت از مقررات کنوني و مفاد مربوطه قوانين ملي، و توصيه هاي مربوط به هر اقدامي باشد که براي حصول اطمينان از پيروي از آنها ضروري به شمار مي آيد. هر موردي که به وسيله بازرس کشف مي شود که به نظر ميرسد نشانه وقوع نقض مفاد قانوني به حقوق نوجوانان يا فعاليت مرکز بازداشت نوجوانان باشد بايد براي تحقيق و پيگيري به مقامات و نهادهاي ذيصلاح اطلاع داده شود. ٧۵ هر نوجواني بايد امكان طرح تقاضا يا شكايت به مدير مرکز بازداشت و نماينده مجاز او را داشته باشد. ٧۶ هر نوجواني بايد حق داشته باشد بدون سانسور مطالب خود از مديريت مرکزي، نهاد قضايي يا ساير نهادها و مسئولان مناسب از طريق مجاري تاييد شده تقاضا يا شكايت کند و بدون تاخير از پاسخ آن مطلع شود. ٧٧ براي ايجاد دفتر مستقل (بازرس ويژ ه ) جهت دريافت شكايات نوجوانان محروم از آزادي خود و تحقيق درباره آنها و ياري به دستيابي به راه حلهاي منصفانه بايد تلاش هاي لازم به عمل آيد. ٧٨ هر نوجواني بايد حق داشته باشد از اعضاي خانواده، مشاوران حقوقي، گروه هاي بشر دوستانه يا سايرين، در صورت امكان، به منظور عرضه شكايت، تقاضاي ياري کند. به نوجوانان بيسواد، در صورت نياز به استفاده از خدمات کارگزاري هاي عمومي يا خصوصي يا سازمان هايي که مشاوره حقوقي ارائه ميدهند يا براي دريافت شكايات صلاحيت دارند، بايد براي انجام اين کار ياري شود. ن – بازگشت به اجتماع ٧٩ همه نوجوانان بايد از ترتيباتي که براي ياري به آنان در بازگشت به جامعه، زندگي خانوادگي، آموزش يا اشتغال پس از آزادي در نظر گرفته شده، بهره مند شوند. به اين منظور بايد ترتيباتي، از جمله آزادي زودهنگام، و تشكيل دوره هاي ويژه به عمل آيد. ٨٠ مسئولان ذيصلاح براي ياري به نوجوانان به منظور تطبيق مجدد در اجتماع و کاهش تبعيض و پيشداوري عليه چنين نوجواناني بايد خدماتي ارائه دهند يا نسبت به ارائه آنها اطمينان حاصل کنند. اين خدمات، تا حد امكان، بايد تضمين کنند نوجوان پس از آزادي از نظر اقامتگاه، اشتغال و پوشاك، امكانات مناسب و کافي دارد تا تطبيق مجدد موفق او را در اجتماع تسهيل کند . با نمايندگان کارگزاري هايي که چنين خدماتي ارائه مي دهند بايد مشورت شود و آنان بايد به نوجوانان بازداشتي به منظور کمك به بازگشت به جامعه دسترسي داشته باشند. ك – پرسنل ٨١ پرسنل بايد واجد صلاحيت و شامل تعداد کافي از متخصصان مانند مربيان، کارآموزان حرفه اي، مشاوران، مددکاران اجتماعي، روانپزشكان و روانشناسان باشد. اين متخصصان و ساير کارکنان متخصص بايد معمولا برمبناي دائم استخدام شده باشند . اين امر نبايد مانع استفاده از خدمات کارکنان پاره وقت يا داوطلبي شود که ميزان حمايت و آموزشي که مي توانند ارائه دهند مناسب و مفيد است. مراکز بازداشت بايد از کليه منابع و شكل هاي کمك ترميمي و درماني، آموزشي، اخلاقي، معنوي و ساير کمك هاي مناسب و موجود در اجتماع، برحسب نيازها و مسائل فردي نوجوانان بازداشت شده استفاده کنند. ٨٢ مديريت زندان بايد براي انتخاب دقيق و استخدام هر درجه و نوع پرسنل پيش بيني هاي لازم را انجام دهد زيرا مديريت درست مراکز بازداشت به صداقت و درستي، انسانيت، توانايي و استعداد حرف هاي آنان براي رفتار با نوجوانان، و همچنين تناسب و شايستگي شخصي آنان براي کار بستگي دارد. ٨٣ براي کسب اطمينان نسبت به حصول به هدف هاي فوق، پرسنل بايد به عنوان کارکنان حرفه اي با دستمزد کافي براي جذب و نگهداري زنان و مردان مناسب، استخدام شوند. پرسنل مراکز بازداشت نوجوانان بايد مدام تشويق شوند وظايف و تعهدات خود را به روشي انساني، با تعهد، حرفه اي، عادلانه و موثر انجام دهند، همواره به روشي شايسته احترام نوجوانان و براي جلب احترام آنان رفتار کنند و دو نما و نمون هاي مثبت براي نوجوانان ارائه دهند. ٨۴ مديريت بايد شكل هايي از سازمان و مديريت را ارائه و معرفي کند که ارتباط بين گروه هاي متفاوت کارکنان را در هر مرکز بازداشت تسهيل نمايد تا همكاري بين بخش هاي گوناگوني که در مراقبت از نوجوانان شرکت دارند، و همچنين بين کارکنان و مديريت افزايش يابد تا اطمينان حاصل شود کارکناني که به طور مستقيم با نوجوانان در تماس هستند قادر باشند در شرايط مناسب براي اجراي موثر وظايف خود،فعاليت کنند. ٨۵ پرسنل بايد تحت چنان آموزش هايي به ويژه در زمينه روانشناسي کودك، رفاه و آسودگي کودك و معيارها و ضوابط حقوق بشر بين المللي و حقوق کودك، از جمله مقررات حاضر، قرار گيرند که آنان را قادر سازد مسئوليت هاي خود را به نحو احسن انجام دهند . پرسنل بايد با شرکت در دوره هاي آموزش حين خدمت، که بايد در فواصل مناسب در سراسر دوران خدمت آنان تشكيل شود، دانش و توانايي حرف هاي خود را حفظ و بهتر کنند. ٨۶ مدير مرکز بازداشت با توانايي و آموزش و تجربه مناسب اداري بايد صلاحيت کافي براي انجام وظيفه خود داشته باشد، و وظايف خود را برمبناي تمام وقت انجام دهد. ٨٧ پرسنل مراکز بازداشت درانجام وظايف خود بايد به حيثيت و شرافت انساني و حقوق بشر بنيادي کليه نوجوانان، به ويژه نوجوانان زير احترام بگذارند و آنها را حفظ کنند: (الف) هيچ عضو مرکز بازداشت يا پرسنل زندان تحت هيچ بهانه يا شرايطي نبايد هيچ گونه شكنجه يا هر شكل از رفتار، مجازات، تهذيب يا انضباط خشن، غيرانساني يا تحقيرآميز انجام دهد و تحميل کند، انجام آنها را تحريك کند و باعث آنها شود، يا آنها را تحمل کند؛ (ب) تمام پرسنل بايد با هر اقدام مبتني برفساد به شدت مخالفت و مبارزه کنند، و آن را بي درنگ به مسئولان ذيصلاح گزارش دهند؛ (ج) کليه پرسنل بايد به مقررات حاضر احترام بگذارند. پرسنلي که دليلي دارند تا باور کنند خلافي جدي براساس مقررات حاضر رخ داده يا در آستانه رخ دادن است بايد موضوع را به مسئولان يا ارگان هاي بالاتر خود که داراي اختيار بررسي يا ترميمي هستند، گزارش دهند؛ (د) کليه پرسنل بايد از حمايت کامل از سلامت جسمي و رواني نوجوانان، از جمله حمايت در برابر سوءاستفاده و استثمار و بهره کشي جسمي، جنسي و احساسي نوجوانان اطمينان حاصل کنند و هرگاه لازم باشد بايد براي تضمين مراقبت پزشكي بلافاصله اقدام کنند. (ه) کليه پرسنل بايد به حق برخورداري نوجوان از حريم خصوصي احترام بگذارند و به ويژه، از مطالب محرمانه مربوط به نوجوانان يا خانواده هاي آنان، که در نتيجه مسئوليت حرفه اي خود از آنها با خبر شده اند، حفاظت کنند؛ (و) کليه پرسنل بايد بكوشند هر تفاوتي بين زندگي داخل و خارج مرکز بازداشت را که ممكن است باعث کاهش احترام لازم به حيثيت نوجوانان به عنوان انسان شود، به حداقل کاهش دهند. برگرفته از تارنمای مرکز اطلاعات سازمان ملل – تهران