عدم پذیرش قطعنامه علیه مین از سوی دومین کشور آلوده در جهان : www.iranhrc.org
|
اشاره: در جریان اجلاس بینالملی مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۷ دسامبر ۲۰۱۵، با موضوع امضای قطعنامه «منع به کارگیری مینهای زمینی» به رای گذاشته شد. این قطعنامه در نهایت با ۱۶۸ رای موافق و ۱۷ رای ممتنع و ۰ رای مخالف، به تصویب اکثریت کشورهای عضو مجمع عمومی سازمان ملل رسید. جمهوری اسلامی ایران نیز در میان کشورهایی بود که به این قطعنامه، رای ممتنع داد. کشور ایران با بیش از مجموع ۴ میلیون هکتار آلودگی، در رتبه دوم آلودگی به مین در بین همه کشورهای جهان قرار دارد. رتبه اول آلودگی، متعلق به کشور مصر است، کشوری که همچون ایران در میان ۱۷ کشوری بود که به این قطعنامه رای ممتنع دادند. این نوشتار نگاهی است به محتوا و مفاد کنوانسیون منع به کارگیری مینهای زمینی، تعهدات کشورهای عضو کنوانسیون و وضعیت مین در ایران و کارشکنیهای جمهوری اسلامی از پذیرش این کنوانسیون. کنوانسیون منع به کارگیری مینهای زمینی چیست و چه میخواهد؟ این کنوانسیون در ۱۸ سپتامبر ۱۹۹۷، به تصویب اعضای سازمان ملل متحد رسید و در سال ۱۹۹۹ به مرحله اجرا درآمد. تا امروز ۱۰ دسامبر ۲۰۱۵، در مجموع ۱۶۲ کشور عضو این پیمان هستند و سال گذشته میلادی «عمان» آخرین کشوری بود که به این پیمان پیوست. تاکنون کشورهای عمده تولیدکننده مین مانند «ایالات متحده آمریکا»، «چین»، «هند»، «روسیه»، «پاکستان»، «جمهوری اسلامی ایران»، «اسرائیل» و «کره شمالی» و تقریبا تمامی کشورهایی که به این معاهده نپیوستهاند؛ یا مین تولید میکنند یا اقدام به مشابهسازی و ساخت مینهای ابتکاری کردهاند. کشورهای عضو این کنوانسیون موظفاند که؛ – تمام ذخایر مین خود در انبارها را طی ۴ سال از بین ببرند (ماده ۴ کنوانسیون) – تلاش برای شناسایی و پاکسازی میادین مین و از بین بردن خطرات مین برای همه شهروندان در اسرع وقت (ماده ۵ کنوانسیون) – کمک به قربانیان مین و پشتیبانی از آگهیرسانی و آموزش خطرات مین MRE. (ماده ۶ کنوانسیون) – ارایه گزارش سالیانه از پیشرفت روند کنوانسیون و بازرسی مداوم نمایندگان سازمان ملل متحد (ماده ۷ کنوانسیون) وضعیت فعلی کنوانسیون و عملکرد جمهوری اسلامی این پیمان یکی از گستردهترین پیمانهای بینالملی در جهان است که تاکنون بیش از ۸۰ درصد از کشورهای دنیا به این معاهده پیوستهاند. کشورهای عضو این پیمان، هماکنون به صورت کلی بیش از ۴۹ میلیون تیر از تعداد مینهای زمینی ذخیره شده را از بین بردهاند. در طی دوره گزارشدهی «فنلاند»، پروسه نابودی یک میلیون مین ذخیره شده خود را کامل کرد. بیش از ۹ میلیون تیر از تعداد مینهای ضد نفر، در انتظار نابودی توسط ۶ کشور عضو هستند. «بلاروس»، «یونان» و «اوکراین» همچنان به نقض مفاد کنوانسیون ادامه میدهند، چرا که نتوانستهاند روند نابودی مینهای موجود خود را تا پایان مهلت چهار ساله به اتمام برسانند. چرا جمهوری اسلامی به این حمایت بینالملی منع به کارگیری مینهای زمینی رای ممتنع داد؟ «جمهوری اسلامی» عضو کنواسیون منع به کارگیری مینهای زمینی موسوم به «اتاوا» نیست و تاکنون به رغم وسعت آلودگی زیاد به این معاهده نپیوسته است. بنابر ماده ۴ تا ۷ این معاهده، کشورهای عضو (موظف) متعهد به اعمالی هستند که در بالا توضیحات مختصری راجع به آنها داده شد. جمهوری اسلامی هماکنون به کاشت مین در مرزهای ایران، به عنوان یک ساز و کار دفاعی مینگرد و این کار را ادامه میدهد. عطف به نامه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی؛ وزارت امور خارجه ایران، در بهمن ١٣٨۵، در واکنش به انتقادات سازمانهای جهانی منع به کارگیری مینهای زمینی، طی نامهای وجود مین در مرزهای ایران را ضروری اعلام کرد. در بخشی از بیانیه وزارت امور خارجه آمده است: «مرزهای ایران گسترده هستند و گذرگاهی برای عبور قاچاقچیان و تروریستها است. بنابراین نهادهای دفاعی ایران استفاده از مینهای زمینی را به عنوان یک ساز و کار دفاعی پذیرفتهاند.» در اینجا میتوان به یکی از مهمترین نکاتی که ارتباط بسیاری با موضوع نقض حقوق بشر در ایران دارد اشاره کنیم. در ماده ۶ این کنوانسیون موضوع «کمک به مصدومان مین و پشتیبانی از آگهیرسانی از خطرات مین و آموزشهای مردمی» مطرح شده است. کشور ایران با دارا بودن بیش از ۴۸۰۰ مصدوم مین و ۲۰۱۵ کشته، یکی از مراکز عمده قربانیان مین است. مرزهای این کشور آلوده به مین است و همچنان قربانی میگیرد. در آخرین مورد در هفته گذشته، مرد ۵۵ سالهای در روستای «ساوجی مریوان» با مین برخورد کرد و جانش را از دست داد. با در نظر داشتن وضعیت کنونی ایران، هنوز در طی سالهای اخیر، روند مثبتی برای حمایت از مصدومین مین و آموزش، در عملکرد جمهوری اسلامی دیده نشده است. نهاد ملی مین یعنی «مرکز مین زدایی کشور» با توجه به اینکه یک مرکز شناخته شده متولی مین است، هیچ برنامه و ساز و کار مدونی در این رابطه ندارد. در این شرایط تنها یک اتاق در مجموعه مرکز مین زدایی به بحث آموزش خطرات مین اختصاص داده شده است که گهگاهی جزوه و یا کتابی تهیه میکند و به احتمال زیاد به دست کسانی که در معرض خطر انفجار مین هستند نیز نخواهد رسید. تنها سازمانهای «هلال احمر» و «صلیب سرخ بینالملی» هرازگاهی کلاسهایی برای آموزش درباره آشنایی با خطرات مین در ایران برگزار میکنند و اگر این کنوانسیون توسط جمهوری اسلامی پذیرفته شود؛ به طور قطع کمکهای زیادی به بهبود شرایط مردم در کنار مین خواهد کرد. با آرزوی زمین عاری از مین برای همه ساکنین آن