ایران در آلودگی به مین، رکورد زد
: www.iranhrc.org
All Human Rights for all in Iranwww.iranhrc.org
به مناسبت روز جهانی آگاهی رسانی به خطرات مین
شنبه ۱۵ فروردين ۱۳۹۴ – ۰۴ آپريل ۲۰۱۵
|
آمار بسیار بالای تلفات غیر نظامی ناشی از انفجار مینهای زمینی در ایران و عدم رسیدگی مناسب به این مصدومان و نبود یک ساز وکار مناسب برای آگاهی رسانی به خطرات آن در مناطق مین زده باعث نگرانی سازمان‌های حقوق بشری شده است، بطوری که از سال ۱۳۶۷ تا پایان ۱۳۹۱ بیش از پنج هزار تن در بخش غیر نظامی قربانی انفجار مین شدند که حدود ۲۰ درصد از این قربانیان، کشته و۸۰ درصد دیگر مصدوم و نقص عضو گرده‌اند و این خطرات کماکان برای ساکنان نزدیک به میادین مین در ۵ استان آلوده کشور (آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان) وجود دارد. آلودگی بیش از ۴ میلیون هکتار از اراضی مرزی که به گفته مسئولان حدود ۸۰ درصد آن پاک سازی شده است اما متأسفانه در همین مناطق شاهد انفجار مین و قربانی شدن مردم منطقه هستیم بطوری که در بهمن سال ۹۰ در استان کرمانشاه جشن پاکسازی و تحویل اراضی پاکسازی شده به استانداری این استان برگزار شد. کما اینکه بعد از آن تاریخ انفجار مین و گلوله‌های عمل نکرده باعث کشته و مجروح شدن ۱۱۳ تن در این استان گردید. این آمار بنابر رصد جغرافیای آلوده به مین و اطلاع رسانی از منابع محلی در این استان توسط فعالان حقوق بشر صورت گرفته و منابع رسمی از دادن آمار دقیق کشته و مجروحان مین خوداری می‌کنند. سردار محمد حسین امیر احمدی – رئیس مرکز مین زدائی کشور – در جشن پاکسازی استان کرمانشاه در جمع خبرنگاران و خانواده‌های کشته شده و مجروحین پاکسازی میادین مین، خبر از اتمام عملیات مین زدایی در این استان داد که این گفته با تردید کار‌شناسان و حتی نمایندگان شهرهای مختلف این استان همراه بود. فتح الله حسینی نماینده سرپل ذهاب، قصرشیرین و گیلانغرب در گفت‌و‌گو ی مورخه ۲۳ بهمن سال ۱۳۹۰ با خبرگزاری ایلنا گفت: با توجه به اینکه بسیاری از روستاهای استان در منطقه آق داغ و بازی دراز پاکسازی نشده، لذا در هر کجا اتفاقی بیافتد وزیر دفاع مقصر است. عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ضمن درخواست از وزیر برای تجدید نظر در این باره اظهار کرد: وزرای دفاع و کشور، صادقانه سخن بگویند. متاسفانه بعد از این جشن تا کنون هیچ یک از مسولان در راستای پاسخ گو به افکار عمومی نسبت به تعداد قربانیان در این استان نبوده‌اند. روز ۴ اپریل، برابر با ۱۵ فرودین هر سال از طرف مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز آگاهی رسانی از خطرات مین نام گذاری شده است. در این روز برای اطلاع رسانی از خطرات مین برای مردم ساکن در مناطق مین زده و آلوده به UXO (گلوله‌های عمل نکرده) در این روز در همه نقاط آلوده به مین در جهان از طرف نهاد‌های دولتی و بین المللی نمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌شود. در این فرصت تأثیر گذار از مصدومان مین و افراد شاغل در امر پاکسازی میادین مین دعوت به عمل می‌آید تا در امر اطلاع رسانی از خطرات مین و همچنین بالا بردن ضریب آموزشی جامعه اقدام کنند. در ایران روز ۱۵ فروردین مصادف با تعطیلات نوروزی است و برگزاری برنامه‌های پاسداشت این روز به ۱۷ یا ۱۸ فروردین موکول می‌شود و تنها در تهران نمایشگاهی نه چندان با کیفیت از طرف نهاد ملی مین کشور در مرکز مین زدایی برگزار می‌گردد. در این نمایشگاه از پوس‌تر‌ها و عکس‌هایی از فعالیت‌های مین زدایی استفاده می‌شود. این در حالی است که مناسبت این روز آگاهی رسانی از خطرات مین برای مردم است و نه تشریح عملکرد و برنامه‌های اجرائی. قوانین و استاندارد‌ها در اطلاع رسانی از خطرات مین؛ عملیات مین زدایی مانند هر تخصصی، دارای استانداردهای بین المللی و واژگان مخصوص است IMAS یا استانداردهای عملیات مین زدایی این بخش مربوط به اطلاع رسانی از خطرات مین MRE را در IMAS-۰۸/۵۰ گرد آوری و در اختیار نهاد ملی مین قرار داده است. در تشریح این استاندارد‌ها به طور مشخص نهاد ملی مین موظف شده ارائه گر و جمع آوری کنندهٔ اطلاعات تلفات انسانی و نحوهٔ عملکرد بهینه در راستای پیشبرد جامع امر آگاهی رسانی از خطرات مین (MRE) و فرایند ارزیابی کلی و کامل آن اطلاعات را برای برنامه‌ای گسترده‌تر و نظارت و ارزیابی و توسعه سازمان آگهی رسانی از خطرات مین به طور مداوم و نه برای یک بار به کار گیرد. یکی از الزامات دولت‌ها در قوانبن بین المللی، پاکسازی مناطق آلوده به مین است. به همین دلیل قوانینی برای اجرای بهتر پاکسازی میادین مین و بخش‌های دیگر نظیر اگهی زسانی از خطرات مین تدوین شده است. همواره تلاش‌های بین المللی منتقدان و فعالان محیط زیست، دولت‌ها و مجامع ذیربط را بر آن داشته است تا با وضع قوانین جامع، از صدمات و ضررهای مین بر افراد غیرنظامی جلوگیری کنند. در همین راستا معاهده (CCW (The Convention on Certain Conventional Weapons ازشاخص‌ترین معاهده‌هاى بین المللى برای کم کردن تلفات غیرنظامیان بوده است. بر اساس این کنوانسیون، استفاده از مینهای زمینی باید محدود و نحوه استفاده از آن کاملاً قانونمند و در چهارچوب‌هاى مشخص باشد. در این معاهده و لایحه اصلاحی آن سعی شده که قواعد نظامی استفاده از مین و حقوق افراد غیر نظامی به طور یکسان در نظر گرفته شود. در بخشى از این معاهده به صراحت ذکر گردیده که علامت گذاری مناطق مین گذاری شده و ثبت کردن میادین مین و نیز تحویل نقشه‌ها به نیروهای حافظ صلح و یا سازمان‌های بشردوستانه فعال در امر پاکسازی، بخشى ازالزامات کشورهاى امضا کننده است و از دیگر تعهدات دولت‌ها به موجب پروتکل دوم اصلاحی از کنوانسیون مذکور، عدم استفاده از مین‌ها و تله‌های انفجاری خاص می‌باشد که در موارد ۴ تا ۷ خود به بیان آن پرداخته است. ماده ۴ یک اصل کلی را بیان کرده که استفاده از هرگونه مینهای ضد نفر غیرقابل شناسایی را ممنوع کرده، بنابراین به کارگیری مینهای پلاستیکی یا هر مین دیگر که با تجهیزات مین یاب قابل شناسایی نباشد یا در مناطقی با حصارکشی یا با وسایل حفاظتی نباشند ممنوع اعلام شده و همه اقدامات لازم بایستی به عمل بیاید تا از جابه جایی و امحاء وسیله علامت گذاری جلوگیری شود. همچنین دولت‌ها متعد می‌گردند در مورد کمک به قربانیان مینهای ضد نفر و سازگاری مجدد اقتصادی و اجتماعی آن‌ها و همکاری و مشارکت سایر کشور‌ها و سازمان‌های بین المللی در انجام این امر تلاش کنند. کمک رسانی به قربانیان مین باید فرا‌تر از مراقبت‌های پزشکی و مالی باشد و حمایت‌های بین المللی برای احیای اقتصادی و اجتماعی مصدومین ناشی از انفجار مین ضروری است. حال با توجه به تعهدات مذکور و الزام دولت‌های عضو به اجرای مفاد کنوانسیون به خصوص تکلیف به قانونگذاری داخلی و ضمانت اجرایی کیفری حسب بند ۱ و ۲ ماده ۱۴ پروتکل اصلاحی و همچنین با توجه به تقبل این محدودیت‌ها از جانب کشورهایی که به معاهده ملحق نشده‌اند و ادعای رعایت این الزامات از جانب آنان و اینکه قواعد و محدودیت‌های مذکور بازتابی از اصول حقوق بشر دوستانه حاکم بر مناطق جنگی بوده و این اصول عرفی به موجب معاهدات متعدد بالاخص کنوانسیون ژنو و پروتکل‌های الحاقی آن مورد قبول تمامی دولت‌ها قرار گرفته و جنبه اجرائی به خود گرفته است. یادآوری تعهدات دولت‌ها صرفا با رصد کردن و نظارت دقیق بین المللی امکان پذیر است. در همین راستا در نشست بیست وهشتم شورای حقوق بشر سازمان ملل یکی از 291 پیشنهاد ارائه شده در نشست UPR توسط کشورهای عضو و عمدتا از سوی کشور بوسنی در خصوص پاکسازی اصولی میادین مین به جمهوری اسلامی ارائه شد و مورد قبول هیأت ایرانی قرار گرفت و ایران متعهد گردید که این کار به نحو احسن به اجرا بگذارد. وظیفه فعالان حقوق بشری در این حوزه نظارت مداوم بر این امر و گزارش مستمر ماهانه به کمیته خلع سلاح سازمان ملل است تا روند بهتری که تا کنون به هیچ وجه به سود ساکنین مناطق آلوده به مین نبوده صورت پذیرد. تا شاهد حوادث ناشی از انفجار مین برای هیچ کس نباشیم.
