اعلاميه سازمان ملل متحد درباره حقوق مردمان بومى (بوميان)قطعنامه مصوب مجمع عمومى
[بدون اشاره به يك کميته اصلى ](A/۶١/L.۶۷and Add.١ ۶١/٢۹۵. اعلاميه سازمان ملل متحد درباره حقوق مردمان بومى (بوميان) مجمع عمومى، با توجه به توصيه شوراى حقوق بشرکه در قطعنامه ٢/١ مورخ ٢۹ ژوئن ٢٠٠۶ آن ذکر شده، که شورا با آن متن اعلاميه سازمان ملل متحد / درباره حقوق مردمان بومى را تصويب کرد، با يادآورى قطعنامه ١۷٨/۶١ مورخ ٢٠ دسامبر ٢٠٠۶ آن، که شورا با آن تصميم گرفت بررسى و اقدام درباره اين مساله را به تعويق اندازد تا براى بررسى هاى بيشتر درباره آن فرصت باشد، همچنين تصميم گرفت به بررسى خود پيش از پايان شصت و يكمين اجلاس مجمع عمومى خاتمه دهد، اطلاعيه سازمان ملل متحد درباره حقوق مردمان بومى را، به گونه اى که در ضميمه قطعنامه حاضر موجود است، تصويب مى کند. صد و هفتمين جلسه عمومى ١٣ سپتامبر ٢٠٠۷ ضميمه اعلاميه سازمان ملل متحد درباره حقوق مردمان بومي(بوميان) مجمع عمومى، به پيروى از مقاصد و اصول منشور ملل متحد، و اميد به اجراى تعهدات پذيرفته شده کشورها مطابق با منشور، با تائيد اين که مردمان بومى با همه مردمان ديگر برابر و يكسان هستند، در عين به رسميت شناختن حق همه مردمان براى اين که متفاوت باشند، خود را متفاوت به شمار آورند، و به عنوان افرادى متفاوت مورد احترام باشند، همچنين با تائيد اين که همه مردمان به تنوع و غناى تمدنها و فرهنگها، که ميراث مشترك نوع بشر را تشكيل مى دهند، مساعدت مى کنند، با تائيد بيشتر اين که همه تعاليم، سياستگذارى ها و روشهاى متكى بر، يا مدافع برترى مردمان يا افراد بر مبناى خاستگاه ملى يا تفاو تهاى نژادى، دينى، قومى يا فرهنگى، نژادپرستانه، از نظر علمى ساختگى، از نظر حقوقى بى اعتبار، از نظر اخلاقى قابل محكوميت و سرزنش، و از نظر اجتماعى ظالمانه هستند، با تاييد مجدد اين که مردمان بومى، در اعمال حقوق خود بايد از هر نوع تبعيض رها باشند، با نگرانى از اين که مردمان بومى در نتيجه، از جمله استعمار و سلب مالكيت زمين ها، سرزمين ها و منابع خود از بى عدالتى تاريخى رنج برده اند، و به اين ترتيب از اعمال، به ويژه، حق خود نسبت به توسعه براساس نيازها و علائق خود باز داشته شده اند، با به رسميت شناختن نياز مبرم به احترام و حمايت از حقوق ذاتى مردمان بومى، که از ساختارهاى سياسى، اقتصادى و اجتماعى آنان و از فرهنگ ها، سنت هاى معنوى، تاريخ ها و فلسفه ها، به ويژه حقوق آنان نسبت به زمينها، سرزمين ها و منابع آنان ناشى ميشود، همچنين با به رسميت شناختن نياز مبرم به احترام و حمايت از حقوق مردمان بومى که در معاهدات، موافقت نامه ها و ساير ترتيبات سودمند وسازنده با کشورها تاييد شده، با استقبال از اين واقعيت که مردمان بومى در حال سازمان دادن خود براى ارتقاى سياسى، اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى و به منظور خاتمه دادن به تمامى اشكال تبعيض و سرکوبگرى در هر جا که رخ دهد، هستند، با اطمينان از اين که کنترل مردمان بومى بر تحولات موثر بر زندگى خود و زمين ها، سرزمين ها و منابع آنان، مردمان بومى را قادر خواهد ساخت نهادها و موسسات، فرهنگها و سنتهاى خود را حفظ و تقويت کنند و از توسعه و پيشرفت آنان مطابق با آرزوها و نيازهايشان حمايت به عمل آورند، با به رسميت شناختن اين امر که احترام به دانش، فرهنگ ها و روش هاى سنتى بومى به توسعه پايدار و عادلانه و مديريت درست محيط زيست کمك مى کند، با تاکيد بر مساعدت غيرنظامى کردن زمينها و سرزمين هاى مردمان بومى به صلح، توسعه و پيشرفت اقتصادى و اجتماعى، همدلى و روابط دوستانه بين ملتها و مردمان جهان، با به رسميت شناختن به ويژه حق خانواده ها و جوامع بومى نسبت به داشتن مسئوليت مشترك براى پرورش، آموزش، تعليم و رفاه کودکان خود، متناسب با حقوق کودکان، با توجه به اين که حقوق تائيد شده در معاهدات، موافقت نامه ها، و ساير ترتيبات سودمند وسازنده بين کشورها و مردمان بومى، در برخى وضعيت ها، از جمله نگرانى ها، علايق، مسئوليت ها و ويژگى هاى بين المللى است، همچنين با در نظر گرفتن اين که معاهدات، موافقت نامه ها و ساير ترتيبات سودمند و سازنده، و رابطه اى که آنان نماينده و نمايشگر آن هستند، مبناى مشارکتى مستحكم بين مردمان بومى و کشورها هستند، با اذعان به اين که منشور ملل متحد، ميثاق بين المللى حقوق اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى، همچنين اعلاميه و برنامه اقدام وين، که همه مردمان به پيروى از آنها آزادانه وضع و موقعيت سياسى خود را تعيين مى کنند و آزادانه، توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى خود را دنبال مى کنند، اهميت بنيادى حق تعيين سرنوشت آنان را تائيد مى کنند، با به خاطر داشتن اين امر در ذهن که از هيچ عاملى در اين اعلاميه نمى توان براى محروم کردن هيچ مردمى از حق تعيين سرنوشت خويش، که مطابق با حقوق بين الملل اعمال مى شود، سود برد، با اطمينان به اين که به رسميت شناختن حقوق مردمان بومى در اين اعلاميه روابط هماهنگ و مبتنى بر همكارى بين کشور مربوطه و مردمان بومى را، بر مبناى اصول عدالت، مردم سالارى، احترام به حقوق بشر، عدم تبعيض و حسن نيت ارتقا خواهد داد، با تشويق کشورها به پيروى و اجراى موثر تمامى تعهدات خود درباره مردمان بومى که براساس اسناد و مصوبات بين المللى، به ويژه آنهايى که به حقوق بشر مربوط است، برعهده گرفته اند، با مشورت و همكارى با مردمان مربوطه، با تاکيد بر اين که سازمان ملل متحد نقشى مهم و مداوم دارد تا در امر ترويج و حمايت از حقوق مردمان بومى ايفا کند، با اعتقاد به اين که اين اعلاميه گام مهم ديگرى به جلو براى شناسايى، ترويج و حمايت از حقوق و آزادى هاى مردمان بومى و در گسترش و توسعه فعاليت هاى مربوطه نظام ملل متحد در اين زمينه است، با به رسميت شناختن و تائيد مجدد اين که افراد بومى حق دارند بدون تبعيض از همه حقوق بشر به رسميت شناخته شده در حقوق بين الملل برخوردار شوند، و اين که مردمان بومى داراى حقوق دسته جمعى هستند که براى موجوديت، رفاه و توسعه ضرورى و کامل آنان به عنوان مردمان لازم و ضرورى است، با به رسميت شناختن اين که وضعيت مردمان بومى از منطقه به منطقه و از کشور به کشور فرق مى کند و اين که اهميت ويژگى هاى ملى و منطق هاى و پيشين ههاى تاريخى و فرهنگى گوناگون بايد مورد توجه قرار گيرد، اعلاميه سازمان ملل متحد درباره حقوق مردمان بومى را به عنوان معيار و ضابطه موفقيت رسما بشرح زير اعلام مى کند تا با روحيه مشارکت و احترام متقابل پيگيرى و اجرا شود: ماده ١ مردمان بومى حق برخوردارى کامل از تمامى حقوق بشر و آزاد يهاى بينادى را، به گونه اى که در منشور ملل متحد، اعلاميه جهانى حقوق بشر(۴) و قانون بين الملل حقوق بشر به رسميت شناخته شده، به صورت دسته جمعى يا به منزله افراد، دارند. ماده ٢ مردمان و افراد بومى در برابر همه مردمان و افراد ديگر آزاد و با آنان برابر هستند و حق دارند در اعمال حقوق خود، به ويژه حقوق مبتنى بر خاستگاه يا هويت بومى خود از هر نوع تبعيض آزاد باشند. ماده ٣ مردمان بومى حق تعيين سرنوشت خود را دارند. آنان به استناد اين حق آزادانه وضعيت سياسى خود را تعيين مى کنند و آزادانه به دنبال رشد و توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى خود مى روند. ماده ۴ مردمان بومى، در اعمال حق تعيين سرنوشت خود، در مسائل مربوط به امور داخلى و محلى خود، همچنين شيوه ها و وسائل تامين مالى براى انجام وظايف مربوط به تعيين سرنوشت خود، حق خودمختارى يا خودگردانى دارند. ماده ۵ مردمان بومى حق دارند نهادها وموسسات سياسى،حقوقى، اقتصادى، اجتماعى وفرهنگى متمايز خود را حفظ و تقويت کنند و در همان حال، اگر بخواهند، حق خود را براى مشارکت کامل در زندگى سياسى، اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى کشور مربوطه حفظ کنند. ماده ۶ هر فرد بومى حق دارد مليتى داشته باشد. ماده ۷ ١- افراد بومى از حقوق زندگى، منزلت جسمى و روحى، آزادى و امنيت شخصى برخوردارند. ٢- مردمان بومى از حق دسته جمعى براى زندگى در آزادى، صلح و امنيت به عنوان مردمانى متمايز برخودار هستند و نبايد در معرض هيچ اقدام براى قوم کشى يا هر اقدام خشونت آميز ديگر، از جمله جابه جايى اجبارى کودکان يك گروه به گروهى ديگر، قرار گيرند. ماده ٨ ١- افراد و مردمان بومى حق دارند ونبايد در معرض همانندسازى و جذب اجبارى فرهنگى ديگر يا نابودى فرهنگ خويش قرار داده شوند. ٢- آشورها بايد ساز و کارهاى موثر فراهم سازند تا از ارتكاب اعمال زير پيشگيرى، وعوارض و پيامدهاى احتمالى آنها را جبران و اصلاح کنند: الف) هر اقدامى که هدف يا تاثير محروم کردن آنان از منزلت ايشان به عنوان افرادى متمايز، يا از ارزش هاى فرهنگى يا هويت هاى قومى آنان را دارد؛ ب) هر اقدامى که هدف يا تاثير آن محروم کردن آنان از زمينها، سرزمين ها يا منابع آنان است؛ ج) هر شكل از نقل و انتقال اجبارى جمعيت که هدف يا تاثير نقض يا تضعيف هر يك از حقوق آنان را دارد؛ د) هر شكل از جذب و همانندسازى يا ادغام و همگرايى اجبارى، ه ) هر شكل از تبليغات به منظور ترويج يا تحريك تبعيض نژادى يا قومى که عليه آنان هدايت شده باشد. ماده ۹ افراد و مردمان بومى حق دارند مطابق با سنتها و رسوم جامعه يا کشور مربوطه به يك جامعه يا ملت بومى تعلق داشته باشند. هيچ نوع تبعيض نبايد از اعمال چنين حقى ناشى شود. ماده ١٠ مردمان بومى نبايد به اجبار از زمينها يا سرزمين هاى خود جابه جا شوند. هيچ گونه جابه جايى نبايد بدون رضايت آزادانه، از قبل و آگاهانه مردمان بومى مربوطه و بعد از موافقت درباره پرداخت غرامت عادلانه و در صورت امكان، با اختيار بازگشت، انجام شود. ماده ١١ ١- مردمان بومى حق دارند سنتها و رسوم فرهنگى خود را اجرا و آنها را رونق داده و احيا کنند. اين کار شامل حق حفظ، حمايت و توسعه تجليات گذشته، حال و آينده فرهنگهاى آنان، مانند اماکن باستانى و تاريخى، مصنوعات، طرح ها، مراسم، فن آورى ها و هنرهاى بصرى و نمايشى و ادبيات است. ٢- کشورها بايد از طريق ايجاد ساز و کارهاى موثر، که ممكن است شامل استرداد و پرداخت غرامت باشد و با همراهى مردمان بومى ايجادشده، در ارتباط با اموال فرهنگى، فكرى، دينى و معنوى آنان که بدون رضايت آزادانه، قبلى و آگاهانه ايشان يا با نقض قوانين، سنتها و رسوم آنان گرفته شده، غرامت بپردازند. ماده ١٢ مردمان بومى حق دارند مراسم، عادات و سنت هاى معنوى و دينى خود را آشكار کنند، به عمل آورند، ايجاد کنند و تعليم دهند؛ آنان حق دارند حريم اماکن دينى و فرهنگى خود را حفظ کرده، از آنها حمايت کنند و به آنها دسترسى داشته باشند؛ مردمان بومى حق دارند اشياى ويژه انجام مراسم خود را به کار برند و کنترل کنند؛ و حق بازگرداندن اجساد خود را دارند. ٢- کشورها بايد بکوشند امكان دسترسى يا بازگرداندن اشياى ويژه برگزارى مراسم و اجساد مردمان بومى را که تحت اختيار آنها قراردارد به خودشان، از طريق سازو کارهاى عادلانه، شفاف و موثرى که به اتفاق مردمان بومى مربوطه ايجاد شود، فراهم سازند. ماده ١٣ ١- مردمان بومى حق دارند تاريخ ها، زبان ها، سنت هاى شفاهى، فلسفه ها، شيوه هاى نگارش و ادبيات خود را احيا کنند، آنها را به کار برند، شكل دهند و به نسلهاى آينده انتقال دهند، و جوامع، اماکن و اشخاص را با نام هاى انتخابى خود نامگذارى کرده و آن نام ها را حفظ کنند. ٢- کشورها بايد تدابير موثر به عمل آورند تا تضمين کنند از اين حق حمايت مى شود و همچنين اطمينان حاصل کنند مردمان بومى بتوانند جريان ها و برنامه هاى سياسى، حقوقى و ادارى را، در صورت نياز، از طريق ارائه تفسير و تعبير يا با ساير وسائل مقتضى درك کنند و ديگران نيز در اين جريانها و برنامه هاى آنان را درك کنند. ماده ١۴ ١-مردمان بومى حق دارند نظا مها و موسسات آموزشى خود را ايجاد و کنترل کنند و با زبانهاى خود، به روشى متناسب با شيوه هاى فرهنگى تعليم و تعلم خود، آموزش دهند. ٢- افراد بومى، به ويژه کودکان، حق دارند از تمامى سطوح و شكلهاى آموزش کشور بدون تبعيض برخوردار شوند. ٣- کشورها بايد، با همراهى مردمان بومى، تدابير موثر به عمل آورند تا افراد بومى، به ويژه کودکان، و همچنين کسانى که دور از جوامع خود زندگى مى کنند، در صورت امكان، به آموزش فرهنگ ويژه خود که به زبان خود آنان عرضه مى شود، دسترسى داشته باشند. ماده ١۵ ١-مردمان بومى حق دارند از منزلت و گوناگونى فرهنگ ها، سنت ها، تاريخ ها و آرمان هاى خود که بايد به گونه اى مناسب در آموزش وپرورش و اطلاعات همگانى جامعه منعكس شود، بهره مند شوند. ٢-کشورها بايد تدابير موثر، با مشورت و همكارى مردمان بومى مربوطه، به عمل آورند تا با غرض ورزى مبارزه کرده و تبعيض را حذف کنند و مدارا و تحمل، تفاهم و برقرارى روابط خوب بين مردمان بومى و تمامى بخشهاى ديگر جامعه را ترويج کنند. ماده ١۶ ١-مردمان بومى حق دارند رسانه هاى خود را به زبان هاى خود ايجاد کنند و بدون تبعيض به تمامى شكل هاى رسانه هاى غيربومى دسترسى داشته باشند. ٢- کشورها بايد تدابير موثر به عمل آورند تا اطمينان حاصل کنند رسانه هاى متعلق به دولت بدرستى تنوع فرهنگى بومى را منعكس کنند. کشورها، بدون تاثير بر تضمين آزادى کامل بيان، بايد رسانه هاى با مالكيت خصوصى را تشويق کنند تنوع فرهنگى بومى را به قدر کافى منعكس کنند. ماده ١۷ ١- افراد و مردمان بومى حق دارند از همه حقوق تعيين شده براساس قانون کار محلى و بين المللى حاکم به طور کامل برخوردار شوند. ٢- کشورها بايد با مشورت و همكارى مردمان بومى تدابيرى ويژه به کار برند تا از کودکان بومى در برابر بهره کشى اقتصادى و انجام هر کارى که احتمال دارد خطرناك باشد يا بر آموزش و پرورش کودکان تاثير سوء بگذارد، يا براى بهداشت يا رشد و پيشرفت جسمى، فكرى، معنوى، اخلاقى يا اجتماعى کودکان زيانبار باشد، محافظت به عمل آورند و در اين کار آسيب پذيرى ويژه آنان و اهميت آموزش و پرورش براى توانمندسازى ايشان را در نظر بگيرند. ٣- افراد بومى حق دارند در معرض هيچگونه شرايط تبعيضى کار و، از جمله، در امر اشتغال يا دستمزد، قرار نگيرند. ماده ١٨ مردمان بومى حق دارند در تصميم گيرى در مسائلى که بر حقوق آنان تاثير ميگذارد، از طريق نمايندگان منتخب خود مطابق با روشهاى خود، شرکت کنند و همچنين نهادهاى تصميمگيرى بومى ويژه خود را حفظ کنند و توسعه دهند. ماده ١۹ کشورها بايد با حسن نيت با مردمان بومى مربوطه از طريق نهادهاى نماينده خود آنان به منظور جلب رضايت آزادانه، قبلى و آگاهانه ايشان پيش از تصويب و اجراى تدابير قانونى و ادارى که ممكن است بر زندگى آنان تاثير بگذارد مشورت و همكارى کنند. ماده ٢٠ ١- مردمان بومى حق دارند نظام ها يا نهادهاى سياسى، اقتصادى و اجتماعى خود را حفظ کنند و توسعه دهند، در برخوردارى از ابزارها و روش هاى معاش و توسعه خود احساس امنيت کنند و آزادانه در همه فعاليتهاى اقتصادى سنتى و ديگر خود شرکت کنند. ٢-مردمان بومى که از ابزارها و روش هاى معاش و توسعه خود محروم شده اند استحقاق برخوردارى از غرامت عادلانه و منصفانه را دارند. ماده ٢١ ١- مردمان بومى بدون تبعيض حق دارند شرايط اقتصادى و اجتماعى آنان، شامل، از جمله، در زمينه هاى آموزش و پرورش، اشتغال، کارآموزى و آموزش حرفه اى، مسكن، دفع بهداشتى فضولات، بهداشت و تامين اجتماعى بهبود يابد. ٢- کشورها بايد براى تضمين ادامه بهبود شرايط اقتصادى و اجتماعى مردمان بومى تدابير موثر و، هر جا مناسب باشد، تدابير ويژه به عمل آورند. به تامين حقوق و نيازهاى ويژه سالخوردگان، زنان، جوانان، کودکان و معلولان بومى بايد توجه ويژه مبذول داشت. ماده ٢٢ ١- در اجراى اين اعلاميه بايد به حقوق و نيازهاى ويژه سالخوردگان، زنان، جوانان، کودکان و معلولان بومى توجه ويژه معطوف شود. ٢- کشورها بايد به اتفاق مردمان بومى براى تضمين اين امر که زنان و کودکان بومى از حمايت و ضمانت هاى کامل در برابر همه شكلهاى خشونت و تبعيض برخوردار شوند، تدابيرى به عمل آورند. ماده ٢٣ مردمان بومى حق دارند اولويت ها و برنامه ها براى اعمال حق توسعه خود را تعيين و گسترش دهند. مردمان بومى به ويژه حق دارند در تحقق و تعيين برنامه هاى مربوط به بهداشت، مسكن و ساير برنامه هاى اقتصادى و اجتماعى که بر زندگى آنان تاثير ميگذارد فعالانه شرکت کنند و تا حد امكان، چنين برنا مه هايى را از طريق موسسات و نهادهاى خود اداره و سرپرستى کنند. ماده ٢۴ ١- مردمان بومى حق دارند از پزشكى سنتى خود برخوردار شوند و به روش هاى پزشكى خود، از جمله حفظ گياهان، حيوانات و مواد معدنى حياتى پزشكى خود ادامه دهند. افراد بومى نيز حق دسترسى بدون تبعيض به کليه خدمات اجتماعى و بهداشتى را دارند. ٢- افراد بومى در برخوردارى از بالاترين ضوابط قابل حصول بهداشت جسمى و فكرى از حق يكسان برخوردارند. کشورها بايد به اميد دستيابى تدريجى به تحقق کامل اين حق اقدامات لازم را انجام دهند. ماده ٢۵ مردمان بومى حق دارند رابطه معنوى متمايز خود را با زمين ها، سرزمين ها، آب ها و سواحل درياها و ساير منابع که به طور سنتى در مالكيت آنان بوده يا به عبارت ديگر تصرف شده و مورد استفاده قرار گرفته حفظ و تقويت کنند و به مسئوليت هاى خود در اين زمينه نسبت به نسل هاى آينده عمل کنند. ماده ٢۶ ١- مردمان بومى نسبت به زمين ها، سرزمين ها و منابعى که به طور سنتى در مالكيت آنان بوده، تصرف کرده يا به گونه ديگر از آنها استفاده کرده يا به دست آورده اند، حق دارند. ٢- مردمان بومى حق تملك، استفاده، بهره بردارى و کنترل زمين ها، سرزمين ها و منابعى را دارند که به دليل مالكيت سنتى يا ساير شيوه هاى تصرف يا کاربرد سنتى در اختيار دارند و يا به گونه اى ديگر به دست آورده اند. ٣- کشورها بايد اين زمينها، سرزمين ها و منابع را از نظر حقوقى شناسايى و محافظت کنند. اين گونه شناسايى بايد با احترام لازم به عادات، سنت ها و نظا مهاى مردمان بومى مربوطه در زمينه تصرف سنتى زمين، انجام شود. ماده ٢۷ کشورها بايد با همكارى مردمان بومى مربوطه فرآيندى عادلانه، مستقل، بى طرفانه، باز و شفاف تدوين و اجرا کنند که در آن قوانين، سنت ها، عادات و رسوم و نظامهاى سنتى مردمان بومى در زمينه تصرف زمين به گونه اى مقتضى به رسميت شناخته شده، حقوق مردمان بومى در رابطه با زمينها، سرزمين ها و منابع آنان، از جمله آنهايى که از قديم در مالكيت آنان بوده يا به گونه اى ديگر تصرف شده يا مورد استفاده قرار گرفته، به رسميت شناخته و داورى شود. مردمان بومى بايد حق مشارکت در اين فرآيند را داشته باشند. ماده ٢٨ ١- مردمان بومى حق اصلاح بى عدالتى ها را دارند با وسايلى که مى تواند شامل جبران مافات يا، وقتى اين کار ممكن نباشد، گرفتن غرامت عادلانه، منصفانه و معقول، براى زمينها، سرزمين ها و منابعى باشد که آنان از قديم مالك آنها بوده اند يا به گونه اى ديگر تصرف يا از آنها استفاده کرد ه اند، و ديگران آنها را بدون رضايت آزادانه، قبلى و آگاهانه آنان ضبط کرده، گرفته، اشغال کرده، استفاده کرده يا به آنها خسارت وارد کرد ه اند. ٢- غرامت بايد به شكل زمين ها، سرزمين ها و منابع و از نظر کميت، اندازه و موقعيت حقوقى برابر با آنها باشد يا غرامت پولى يا ساير غرامت هاى مناسب داده شود، مگر اين که مردمان مربوطه آزادانه در مورد آن به شكلى ديگر توافق کنند. ماده ٢۹ ١- مردمان بومى حق دارند از محيط زيست و ظرفيت و توانايى حاصلخيزى زمينها، سرزمينها و منابع خود حفاظت و مراقبت به عمل آورند. کشورها بايد بدون تبعيض به منظور اين گونه حفاظت و مراقبت برنامه هاى کمكى براى مردمان بومى ايجاد و اجرا آنند. ٢- کشورها بايد براى تضمين اين که بدون رضايت آزادانه، قبلى و آگاهانه مردمان بومى هيچ ماده خطرنکى در زمين ها يا سرزمين هاى آنان انبار يا منتقل و معدوم نشود، تدابير موثر به عمل آورند. ٣- کشورها همچنين در صورت لزوم بايد تدابير موثر به عمل آورند تا تضمين کنند اين برنامه ها براى نظارت، حفاظت و اعاده سلامت و بهداشت مردمان بومى، آن گونه که به وسيله مردمان تحت تاثير چنين موادى ايجاد و اجرا مى شود، به درستى به اجرا در آيد. ماده ٣٠ ١- فعاليت هاى نظامى نبايد در زمين ها يا سرزمين هاى مردمان بومى انجام شود مگر اين که منافع عمومى مربوطه آن را توجيه کند يا در غير اينصورت بوميان مربوطه آزادانه با آن موافقت کرده يا درخواست کرده باشند. ٢- کشورها بايد پيش از استفاده از زمين ها يا سرزمينهاى مردمان بومى براى فعاليت هاى نظامى از طريق تشريفات مناسب و به ويژه از طريق نهادهاى نماينده و منتخب آنان به نحوى موثر با مردمان بومى مربوطه مشورت کنند. ماده ٣١ ١- مردمان بومى حق دارند ميراث فرهنگى، دانش سنتى و نمودهاى فرهنگى سنتى، و همچنين تجليات علوم، فن آورى ها و فرهنگ هاى خود، از جمله منابع ژنتيك و انسانى، بذرها، داروها، دانش ويژگيهاى جانوران و گياهان، سنت هاى شفاهى، ادبيات، طر حها، ورزش ها و بازى هاى سنتى و هنرهاى نمايشى و بصرى خود را حفظ، کنترل، محافظت کرده و توسعه دهند. آنان همچنين حق دارند مالكيت معنوى خود را بر اين ميراثهاى فرهنگى، دانش سنتى و تجليات فرهنگى سنتى، حفظ، کنترل، محافظت کرده و توسعه دهند. ٢- کشورها بايد به اتفاق مردمان بومى براى به رسميت شناختن و حمايت از اعمال اين حقوق، تدابير موثر به عمل آورند. ماده ٣٢ ١- مردمان بومى حق دارند اولويت ها و برنامه هايى براى توسعه يا استفاده از زمينها يا سرزمينها و ساير منابع خود تعيين و ايجاد کنند. ٢- کشورها بايد با حسن نيت با مردمان بومى مربوطه از طريق نهادهاى انتخابى خود آنان براى گرفتن رضايت آزادانه و آگاهانه آنان پيش از تصويب هر طرحى که بر زمين ها يا سرزمين ها و ساير منابع آنان تاثير مى گذارد، به ويژه در ارتباط با توسعه، بهره بردارى يا استفاده از منابع معدنى، آب و ساير منابع، مشورت و همكارى کنند. ٣- کشورها بايد ساز و کارهاى موثر به منظور پرداخت خسارت عادلانه و منصفانه براى انجام هرگونه از اين اقدامات تهيه کنند و براى کاهش تاثير نامطلوب زيست محيطى، اقتصادى، اجتماعى، فرهنگى يا معنوى تدابير مناسب به عمل آورند. ماده ٣٣ ١- مردمان بومى حق دارند هويت يا عضويت خود را مطابق با رسوم و سنتهاى خود تعيين کنند. اين امر با حق مردمان بومى براى به دست آوردن تابعيت کشورهايى که در آنها زندگى ميکنند منافات ندارد. ٢ مردمان بومى (بوميان) حق دارند ساختارهاى موسسات و نهادهاى خود را تعيين کرده و اعضاى آنها را مطابق با روشها و رسوم خود انتخاب کنند. ماده ٣۴ مردمان بومى حق دارند ساختارهاى نهادى خود و رسوم، علائق و وابستگيهاى دينى، سنت ها، روشها، تجربه ها و، در مواردى که وجود داشته باشد، نظام هاى قضايى يا گمرکى متمايز خود را مطابق با معيارها و ضوابط بين الملى حقوق بشر ترويج، ايجاد و حفظ کنند. ماده ٣۵ مردمان بومى حق دارند مسئوليت هاى افراد نسبت به جوامع خود را تعيين کنند. ماده ٣۶ ١- مردمان بومى، به ويژه مردمانى که مرزهاى ملى آنان را جدا کرده، حق دارند تماس ها، روابط و همكارى ها، از جمله فعاليت ها براى مقاصد معنوى، فرهنگى، سياسى، اقتصادى و اجتماعى با مردمان بومى و ساير مردمان آن سوى مرز را حفظ و ايجاد کنند. ٢- کشورها با مشورت و همكارى مردمان بومى براى تسهيل اعمال و تضمين اجراى اين حق بايد تدابير موثر به عمل آورند. ماده ٣۷ ١- مردمان بومى نسبت به، به رسميت شناختن، نظارت و اجراى معاهدات، موافقتنامه ها و ساير ترتيبات سودمند که با دولتها يا جانشينان آنها منعقد شده و وادار کردن کشورها به رعايت و احترام به چنين معاهدات، موافقتنامه ها و ساير ترتيبات سودمند حق دارند. ٢- هيچ نكته اى در اين اعلاميه را نمى توان به عنوان عامل تضعيف يا حذف حقوق افراد بومى تعبيرکرد که در معاهدات، موافقت نامه ها و ساير ترتيبات سودمند و سازنده ذکر شده است. ماده ٣٨ کشورها، با مشورت و همكارى مردمان بومى بايد براى نيل به اهداف اين اعلاميه تدابير مقتضى، از جمله در زمينه قانونگذارى، به عمل آورند. ماده ٣۹ مردمان بومى حق دارند به يارى مالى و فنى از کشورها و از طريق همكارى بين المللى، براى برخوردارى از حقوق ذکر شده در اين اعلاميه دسترسى داشته باشند. ماده ۴٠ مردمان بومى حق دسترسى به داورى و قضاوت سريع از طريق روند عادلانه و منصفانه براى حل مناقشات و مشاجرات با کشورها يا ساير طرفين، و همچنين به تدابير و چاره هاى موثر براى همه موارد نقض حقوق فردى و دسته جمعى خود دارند. در چنين قضاوت هايى بايد به رسوم، سنت ها، مقررات و نظامهاى حقوق بوميان مربوطه و حقوق بشر بين الملل توجه بايسته معطوف شود. ماده ۴١ نهاد ها و کارگزاريهاى تخصصى نظام ملل متحد و ساير سازمانهاى بين دولتى بايد به تحقق کامل مفاد اين اعلاميه از طريق بسيج، از جمله، همكارى مالى و يارى و مساعدت فنى کمك کنند. راه ها و ابزار تضمين مشارکت مردمان بومى در مسائلى که بر زندگى آنان تاثير مى گذارد بايد تعيين شود. ماده ۴٢ سازمان ملل، نهادهاى آن، از جمله مجمع دائمى مربوط به مسائل بوميان، و کارگزارى هاى تخصصى، از جمله کارگزار يهاى در سطح کشورى، و کشورها بايد احترام به مفاد اين اعلاميه و اجراى کامل آن را تشويق و موثر بودن آن را پيگيرى کنند. ماده ۴٣ حقوق به رسميت شناخته شده در اين اعلاميه حداقل معيارها و ضوابط براى بقا، منزلت و رفاه مردمان بومى (بوميان) جهان را تشكيل مى دهد. ماده ۴۴ کليه حقوق و آزاديهاى به رسميت شناخته شده در اين اعلاميه به طور يكسان در مورد افراد بومى مذکر و مونث تضمين شده است. ماده ۴۵ هيچ نكته اى در اين اعلاميه را نمى توان به عنوان عامل کم کننده يا نابود کننده حقوقى تعبير کرد که مردمان بومى اينك دارند يا ممكن است در آينده به دست آورند. ماده ۴۶ ١- هيچ نكته اى در اين اعلاميه را نمى توان به عنوان مجوز حقى براى يك کشور، مردم، گروه يا شخص براى مشارکت در فعاليتى، يا انجام اقدامى برخلاف منشور ملل متحد، يا مجوز يا مشوق اقدامى تعبير کرد که مخل يا موجب تجزيه جزئى يا کلى تماميت ارضى يا وحدت سياسى کشورهاى مستقل و داراى حاکميت شود. ٢- در اعمال حقوق اعلام شده در اعلاميه حاضر حقوق بشر و آزاديهاى بنيادى همگان بايد محترم شمرده شود. اعمال حقوق تعيين شده در اين اعلاميه فقط در معرض محدوديت هايى خواهد بود که به وسيله قانون و مطابق با تعهدات حقوق بشر بين الملل تعيين شده است. هر محدوديتى از اين نوع بايد غيرتبعيضى بوده و به شدت و منحصرا به منظور تامين شناسايى و احترام لازم براى حقوق و آزاديهاى ديگران و براى تامين الزام آورترين نيازهاى عادلانه جامعه مردم سالار ضرورى باشد. ٣- مفاد عرضه شده در اين اعلاميه بايد مطابق با اصول عدالت، مردم سالارى، احترام به حقوق بشر، برابرى، عدم تبعيض، حكومت مطلوب و حسن نيت تعبير شوند. برگرفته از تارنمای مرکز اطلاعات سازمان ملل – تهران
